Zapisane w genach: Choroby genetyczne bydła związane z układem krwionośnym
Z cyklu: „Zapisane w genach – dziedziczne choroby i inne cechy szczególne”
Najbardziej znaną chorobą genetyczną bydła związaną z układem krwionośnymjest bydlęcy niedobór leukocytarnych cząsteczek adhezyjnych BLAD (Bovine Leukocyte Adhesion Deficiency). U chorego zwierzęcia w sposób nieprawidłowy funkcjonują leukocyty, czyli białe ciałka krwi, co powoduje zanik funkcji obronnych organizmu. Obciążone tą mutacją zwierzę pada najczęściej w pierwszych miesiącach po urodzeniu na skutek nawracających i trudnych do wyleczenia infekcji, które stopniowo wyniszczają cały organizm. Zwierzę posiadające tylko jedną kopie nieprawidłowego genu nie wykazują żadnych objawów choroby, a jego układ odpornościowy działa prawidłowo.
Z układem krwionośnym związany jest również niedobór czynnika XI. Czynnik XI jest jednym z kilkunastu białek osocza, niezbędnym do prawidłowego funkcjonowania układu krzepnięcia krwi. Niedobór czynnika XI podobnie jak BLAD jest dziedziczony w sposób autosomalny recesywny. W związku z tym osobnik homozygotyczny ma obniżony poziom czynnika XI, co skutkuje przedłużonym czasem krzepnięcia krwi. Chore zwierzęta wykazują przedłużony czas krwawienia, są anemiczne oraz bardziej podatne na infekcje. Często objawy kliniczne mogą wystąpić dopiero w późniejszym okresie życia, chociaż w stadzie zauważa się wyższą śmiertelność i zachorowalność. W dotkniętych tą chorobą stadach cielęta długo krwawią z pępowiny, a osobniki dorosłe tracą więcej krwi po takich zabiegach, jak dekornizacja czy kastracja. Chore krowy często mają siarę w kolorze różowym. Niedobór czynnika XI obniża także zdolności rozrodcze i zdrowie wymion. Prowadzone badania wskazują, że chore zwierzęta maja przedłużoną ruję oraz mniejszą średnicę pęcherzyka jajnikowego – prawdopodobnie z powodu odnotowywanych niższych szczytowych stężeń estradiolu w czasie owulacji.
Hodowca uważnie obserwując zwierzęta w swoim stadzie może rozpoznać pierwsze objawy chorób i wyeliminować takie zwierzęta ze stada. Jednakże w przypadku wad dziedziczonych w sposób autosomalny recesywny, takich jak opisany powyżej BLAD i niedobór czynnika XI, bardzo ważne jest, aby zidentyfikować nie tylko zwierzęta chore ale również te, które nie wykazują objawów choroby ale są nosicielami zmutowanego genu. Rozpoznanie już na wczesnym etapie życia zwierząt posiadających uszkodzony gen jest możliwe np. poprzez badania genetyczne oferowane przez Laboratorium Genetyki Bydła PFHBiPM. Aby wykonać takie badanie należy skontaktować się z odpowiednim doradcą ds. hodowli lub Laboratorium Genetyki Bydła z/s w Parzniewie.