Zapowiedź cyklu informacji dla hodowców „Zapisane w genach…”
Przy obecnym rozwoju technologii w zakresie genomiki, z bydlęcego genomu możemy odczytać nie tylko informację o jego wartości hodowlanej i pochodzeniu. Dzięki genotypowaniu rozpoznajemy również nosicieli wad genetycznych czy przykładowo nosicieli genów odpowiadających za bezrożność. Możemy to zrobić dla każdego osobnika, bez względu na rasę i pochodzenie. W każdej populacji zwierząt, u bydła również występują mutacje genetyczne. Są to zmiany dziedziczne zachodzące losowo w genomie. Pod względem produkcyjności zwierząt mogą być one korzystne – np. niektóre mutacje genów białek mleka czy genów odpowiadających za bezrożność, ale mogą być również niekorzystne. To właśnie występowanie tej drugiej grupy u zwierząt gospodarskich może przynosić odczuwalne straty w stadzie i w całej populacji.
Największe znaczenie ekonomiczne mają defekty genetyczne. Uwarunkowane są przez zmutowany gen recesywny w formie homozygotycznej. Inaczej mówiąc do ujawnienia się danej choroby przyczynia się otrzymanie recesywnego genu od matki i od ojca, którzy sami mogą być bezobjawowymi nosicielami. Każda z chorób uwarunkowana jest innymi genami, co nie wyklucza tego, iż zwierzę może być jednocześnie nosicielem kilku defektów. Dziedziczenie recesywne powoduje to, że nosiciele są bezobjawowi i niczym się nie odróżniają fenotypowo od pozostałych zwierząt, a ich kojarzenie ze zwierzętami zdrowymi nie powoduje widocznych skutków, ale gen recesywny jest przekazywany. Dzięki genotypowaniu możemy wcześnie wykryć nosicielstwo i poprzez rozsądny dobór par do kojarzeń uniknąć rozpowszechniania niepożądanej cechy.
W przypadku unikania defektów zasada jest prosta – nie kojarzyć buhaja „nosiciela” z samicą „nosicielem”.
Buhaje używane w inseminacji mają oznaczenia cech jednogenowych, natomiast u samic tylko zgenotypowanie w celu oznaczenia szczególnych cech genetycznych pozwoli rozwiać podejrzenia o nosicielstwie. Wszystkie samice mające w rodowodzie przodka będącego nosicielem są potencjalnymi „nosicielkami”. Tym bardziej należy tak traktować samice, o których pochodzeniu nic nie wiemy. Zagrożenie wcześnie wykryte, oznaczone i zinterpretowane przestaje być niebezpieczne.
Nasi hodowcy w Laboratorium Genetyki Bydła PFHBiPM z/s w Parzniewie (laboratoriumgenetyki@pfhb.pl) mogą zbadać każdą samicę pod kątem nosicielstwa defektów genetycznych czy szczególnych cech użytkowych związanych z bezrożnością i białkami mleka. Otrzymując zwrotną informację z wynikami badania mogą świadomie planować kojarzenia, po to, by uzyskać w następnym pokoleniu preferowany genotyp lub uniknąć niepożądanych skutków.
Aby Państwu przybliżyć, jakie są skutki nieprzemyślanych kojarzeń i tego co może nam się ujawnić u potomstwa, które się urodzi, rozpoczynamy cykl artykułów informacyjnych/edukacyjnych pod nazwą „Zapisane w genach – dziedziczne choroby i inne cechy szczególne”. Na początek zaprezentujemy informacje o różnego rodzaju defektach genetycznych, bo to one z punktu widzenia strat ekonomicznych hodowli są najważniejsze. W dalszej kolejności przedstawimy, jakie geny są odpowiedzialne za występowanie tych pożądanych lub obojętnych „gospodarczo”, cechach zapisanych w genach
Najbliższy artykuł pod tytułem „Choroby genetyczne bydła związane z układem krwionośnym” ukaże się na naszej stronie 8 marca. Zapraszamy do lektury!
Zainteresowanych badaniem w celu oznaczenia defektów i szczególnych cech genetycznych zapraszamy do kontaktu z naszymi doradcami hodowlanymi pfhb.pl/kontakt