Certyfikat Jakości ICAR
Od 2007 roku PFHBiPM jest członkiem Międzynarodowego Komitetu ds. Oceny Użytkowości Zwierząt ICAR, a od 2010 roku posiadaczem Certyfikatu Jakości ICAR. Stanowi on uwierzytelnienie wiarygodności usług, prowadzonych przez PFHBiPM na podstawie norm oraz zgodnie z międzynarodowymi standardami. Certyfikat przyznawany jest organizacjom członkowskim ICAR na okres 5 lat z obowiązkową procedurą weryfikacyjną po 2,5 roku.
W dniach 13–16 listopada 2023 roku odbył się pełny, kompleksowy audyt w Polskiej Federacji Hodowców Bydła i Producentów Mleka, który został zlecony przez ICAR – International Committee for Animal Recording. Audyt przeprowadził, wyznaczony przez ICAR, Juho Kyntäjä pochodzący z Finlandii, certyfikowany audytor. Poprzedni audyt z powodu restrykcji związanych z Covid-19 i trwającej pandemii odbył się w 2021 w formie online.
ICAR to ogólnoświatowa organizacja non profit zajmująca się ujednoliceniem sposobów identyfikacji, prowadzenia oceny wartości użytkowej oraz oceny wartości hodowlanej zwierząt gospodarskich (bydło, owce, kozy, bawoły wielbłądowate), rejestracji wszelkich informacji związanych z prowadzeniem hodowli. Zasady i standardy ustalone przez ICAR są uznawane za wiążące w Unii Europejskiej. Polska Federacja Hodowców Bydła i Producentów Mleka jest członkiem tej organizacji od 2007 roku. Status członka ICAR otrzymało dotąd ponad 130 organizacji z ok. 60 krajów świata. Członkowie ICAR dzielą się na członków zwyczajnych – są to organizacje zaangażowane w proces oceny i wyceny zwierząt gospodarskich, oraz członków stowarzyszonych – należą do nich producenci sprzętu do pomiaru mleka, urządzeń wspomagających ocenę, odczynników, nasienia itp.
Tegoroczny audyt był, jak wspomniano na początku, pełnym audytem fizycznym i objął obszary zadań dotyczące oceny i hodowli bydła, takie jak:
identyfikacja zwierząt,
ocena użytkowości mlecznej,
prowadzenie ksiąg stadnych,
ocena typu i budowy,
przetwarzanie danych,
analiza laboratoryjna mleka,
po raz pierwszy – analiza DNA wykonywana przez Laboratorium Genetyki Bydła.
W wyniku przeprowadzonego audytu powstał raport, w którym stwierdzono:
- System identyfikacji bydła pozostaje w zgodzie z wytycznymi ICAR.
- PFHBiPM prowadzi efektywny system oceny użytkowości mlecznej dla ponad 794 000 krów typu użytkowego mlecznego i mięsno-mlecznego w metodzie A zgodny ze standardem ICAR.
- Procedury wpisu i prowadzenia ksiąg hodowlanych pozostają również zgodne z wytycznymi ICAR.
- System oceny typu i budowy krów i stosowane w tym obszarze procedury nie są sprzeczne z wytycznymi ICAR w tym zakresie.
- Dane z oceny wartości użytkowej, prowadzenia ksiąg hodowlanych, oceny typu i budowy itd. są przetwarzane w kompleksowym systemie informatycznym FedInfo, który pracuje w zgodzie z zapisami w wytycznych ICAR dotyczących tego obszaru.
- Cztery laboratoria PFHBiPM wykonujące analizy mleka, które badają ok. 8 mln próbek mleka rocznie, posiadają akredytację na metody analizy, a procedury związane z identyfikacją próbki mleka i krowy są zgodne ze standardami ICAR.
- Po raz pierwszy było audytowane laboratorium DNA z siedzibą w Parzniewie, które działa w strukturach PFHBiPM. Posiada ono akredytowane i zgodne ze światowymi standardami metody analizy DNA i stosuje prawidłową, wymaganą przez ICAR, identyfikację próbki od momentu jej pobrania poprzez przyjęcie oraz przez poszczególne etapy analizy aż do ostatecznego wyniku.
Akredytacja ICAR dla Laboratorium Genetyki Bydła
W 2021 roku Laboratorium Genetyki Bydła otrzymało akredytację ICAR jako „Accredited laboratory for SNP-based genotyping” czyli laboratorium akredytowanego w zakresie genotypowania zwierząt poprzez analizę mutacji SNP. Oznacza to, że wyniki prowadzonych w Laboratorium analiz nie odbiegają jakościowo od danych pochodzących z czołowych laboratoriów na całym świecie i mogą brać udział w międzynarodowej wymianie danych. Jednym z głównych wymagań w trakcie ubiegania się o przyznanie certyfikatu był pozytywny wynik w testach międzylaboratoryjnych w zakresie analizy pochodzenia zwierząt, organizowanych przez Międzynarodowe Stowarzyszenie Genetyki Zwierząt (ISAG). Testy takie polegają na przekazaniu do laboratoriów identycznego zestawu próbek, a następnie porównaniu, przez niezależną jednostkę, wyników otrzymanych przez poszczególne laboratoria. Na początku 2021 roku Laboratorium Genetyki Bydła PFHBiPM w Parzniewie po raz drugi przystąpiło do testów międzylaboratoryjnych organizowanych przez ISAG. W panelu testowym 2020–21 w zakresie badania pochodzenia metodą analizy mutacji SNP u bydła wzięło udział 40 laboratoriów z całego świata. Laboratorium Genetyki Bydła PFHBiPM ukończyło go po raz drugi z najwyższą możliwą oceną, co stawia nas w jednej linii z najlepszymi światowymi laboratoriami.
Najważniejsza w pracy laboratorium jest jakość wyników, rozumiana jako ich powtarzalność i wiarygodność. Ocena jakości pracy laboratorium jest jednak bardzo trudnym zadaniem, szczególnie w sytuacji kiedy nie istnieje alternatywna metoda badawcza dla danej cechy (jak np. w wypadku badań DNA). Wówczas najlepszą metodą oceny jest przeprowadzanie testów międzylaboratoryjnych, które polegają na przekazaniu do wielu laboratoriów identycznych próbek, a następnie porównaniu przez niezależną jednostkę otrzymanych wyników.
ISAG, czyli Międzynarodowe Stowarzyszenie Genetyki Zwierząt, raz na dwa lata organizuje ogólnoświatowe porównawcze testy międzylboratoryjne. Ich celem jest umożliwienie laboratoriom genotypującym próbki DNA zwierząt utrzymania wysokich i porównywalnych standardów oraz osiągnięcie międzynarodowego porozumienia w sprawie nomenklatury i zasad badania pokrewieństwa. W testach porównawczych ISAG biorą udział wszystkie jednostki zainteresowane potwierdzaniem pochodzenia zwierząt na świecie. W panelu testowym 2022–23 w zakresie badania pochodzenia metodą analizy SNP u bydła wzięły udział 43 laboratoria z całego świata. Laboratorium Genetyki Bydła PFHBiPM z/s w Parzniewie w uczestniczyło w tym teście po raz trzeci i również po raz trzeci ukończyło go z najwyższą możliwą oceną, co stawia je w jednej linii z najlepszymi światowymi laboratoriami.