Systemy odchowu cieląt cz. 4

Najlepszy skrócony

System skrócony jest zalecany przez doradców żywieniowych PFHBiPM. Polega na podawaniu cielętom siary przez 0–4 dni. W tym systemie dążymy do zmniejszenia kosztów odchowu poprzez:

• zastąpienie mleka pełnego tańszymi preparatami mlekozastępczymi (od 5 dnia życia)
• stosowanie ograniczonych dawek pójła 5–6 L
• wczesne odsadzenie cieląt od pójła 40–45 dzień życia
• skarmianie pasz stałych do woli (starter) od 4–5 dnia życia (pasza stała jest tańsza od mleka czy preparatu mlekozastępczego )
• zdrowotność (żwacz jest zdrowszy bez mleka)
• system utrzymania (zmiana karmienia z indywidualnego na grupowe)

Wczesne odsadzenie cieląt w tym modelu odchowu jest możliwe poprzez pobranie przez nie określonej ilości pasz stałych, a to wynika z zakresu rozwoju przewodu pokarmowego, szczególnie żwacza. Podstawę żywienia stanowi tutaj mieszanka starter w postaci granulatu paszy treściwej o zawartości powyżej 20%_{b.o. w SM} + całe ziarno kukurydzy i owsa (udział 25–30% w całej mieszance). Można również podawać mieszankę starter typu musli z dodatkiem całych lub gniecionych ziaren zbóż poddanych obróbce termicznej. Podawanie cielętom pasz treściwych, w tym ziarna kukurydzy przyspiesza rozwój przedżołądków, a zwłaszcza żwacza. W żwaczu dochodzi do fermentacji propionowej i masłowej, a kwasy propionowy i masłowy stymulują rozwój brodawek żwaczowych. Dodatkowo próba rozgryzania/rozcierania całych ziaren zbóż przez cielęta służy rozwojowi mięśni żuchwy, a także pośrednio mięśni żwacza. W systemie tym siano lub kiszonki czy TMR stosujemy dopiero po odsadzeniu cieląt od mleka (powyżej 40–45 dnia). Ważne dla prawidłowego rozwoju mikroflory jest, aby cały czas była dostępna czysta, świeża woda w systemie do woli. Zaleca się by na każdy 1 kg pobranego startera cielę miało możliwość pobrania 4 l wody.

Komponenty startera dla cieląt:

• śruta poekstrakcyjna sojowa, rzepakowa, lniana
• śruty zbożowe (owies, jęczmień, pszenżyto, pszenica, kukurydza)
• otręby pszenne
• wywary zbożowe
• drożdże
• melasa
• produkty uboczne przemysłu mleczarskiego
• probiotyki
• dodatki zapachowo-smakowe
• premiks mineralno-witaminowy
• dodatek siekanej paszy objętościowej (siana)

Cielę może być odsadzone gdy pobiera min. 1,5 kg mieszanki treściwej/dzień.  Dlatego tak ważne jest, aby regularnie kontrolować pobranie pasz przez cielęta. Zdjęcia przedstawiają rozwój błony śluzowej żwacza żywionego mlekiem z sianem oraz mlekiem z ziarnem i sianem.

To czy uda nam się prawidłowo odchować cielę w systemie skróconym zależy w głównej mierze od prawidłowego odpajania siarą w pierwszych dniach życia cieląt oraz od zapewnienia najlepszej jakości pasz stałych i wody. Przy przechodzeniu z diety mlecznej na stałą, aby zachęcić cielęta do spożycia paszy, często używa się melasy. Badania wykazały, że melasę należy ograniczyć do 5% diety. Melasa może potencjalnie prowadzić do większych wymagań w zakresie czyszczenia lub zwiększonych problemów z muchami. Stosowanie produktu aromatyzującego (podobnie jak olejków eterycznych) może również zachęcić cielęta do przejścia z diety mlecznej na dietę opartą na zbożach. Kiedy przechodzimy z mleka na dietę zbożową, musimy być również świadomi potencjalnego ryzyka mykotoksyn w paszy. We wspomaganiu wzrostu cieląt pomocne mogą być związki fitogenne o działaniu przeciwbakteryjnym, przeciwzapalnym i przeciwutleniającym. W wielu rejonach świata stosowanie antybiotyków podlega coraz większym ograniczeniom. Fitogeniczne dodatki paszowe, które zawierają olejki eteryczne i zioła dla zwierząt mlecznych, to jedna z technologii, która może pomóc w utrzymaniu dobrego wzrostu cieląt.