Świadectwa zootechniczne – dokumenty ważne i niezbędne | Cz. 1. Materiał biologiczny

Są tematy na tyle ważne i aktualne, że warto do nich powracać jednym dla przypomnienia innym dla wyjaśnienia. Jedną z takich kwestii jest rejestracja rodowodów buhajów, od których zaimportowano nasienie i związana z tym dokumentacja. Czasami spotykamy się z pytaniami od Hodowców dlaczego trwa ona tak długo. Warto pamiętać, że podstawą rejestracji jest wniosek importera nasienia wraz z załączoną, podpisaną za zgodność z oryginałem kopią prawidłowo wypełnionego i kompletnego świadectwa zootechnicznego. Mimo, że świadectwa zootechniczne jako dokumenty towarzyszące w obrocie i handlu zwierzętami hodowlanymi czystorasowymi i ich materiałem biologicznym obowiązują już ponad dwa lata (wcześniej funkcjonowały świadectwa rodowodowe), a ostatnio zaktualizowano ich wzory (rozporządzeniem wykonawczym Komisji (UE) 2020/602 z 15 kwietnia 2020 r. zmieniającym dotychczasowe rozporządzenie wykonawcze (UE) 2017/717 w sprawie wzorów formularzy świadectw), nadal nie zawsze otrzymujemy prawidłowe i kompletne dokumenty.  
⇒ https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?qid=1589360326017&uri=CELEX:32020R0602

Świadectwa zootechniczne dla nasienia składają się z części:

• A dotyczącej buhaja – rozpłodnika
• B dotyczącej stricte jego nasienia.

Ostanie modyfikacje świadectw w przypadku nasienia spowodowały duże ułatwienia w ich wydawaniu polegające na możliwości niezależnych sporządzeń obu części.

• Część A dotyczącą zwierzęcia może wypełnić związek hodowców, natomiast
• część B wypełnia i podpisuje firma nasienna (bank nasienia) znajdujące się na liście podmiotów upoważnionych do wydawania świadectw zootechnicznych w programie hodowlanym danej rasy realizowanym przez dany związek hodowców.

Dodano też punkt 13.5 dotyczący informacji o wartościach użytkowych i genetycznych rodziców i dziadków. W założeniu świadectwa zootechniczne miały uniwersalnie i kompleksowo dostarczyć wszystkich niezbędnych informacji zarówno o zwierzęciu czystorasowym jak i o pozyskanym od niego materiale biologicznym. Z uwagi na stały układ graficzny dokumentu, w danym miejscu, w konkretnym punkcie świadectwa powinniśmy znaleźć zawsze te same informacje. Jednak podmioty wystawiające świadectwa w poszczególnych krajach UE jak i poza nią czasami stosują pewną dowolność interpretacyjną.

Pracownicy Federacji odpowiedzialni za rejestrację rodowodów buhajów, od których zaimportowano nasienie wychwytują te niezgodności i nieprawidłowości a następnie poprzez importerów starają się o poprawne dokumenty.

• Często jest to brak załącznika – rodowodu zwierzęcia, który bardzo utrudnia lub wręcz uniemożliwia prawidłową rejestrację zwierzęcia.
• Równie często brakuje wyniku badania DNA z potwierdzeniem pochodzenia po parze rodzicielskiej.
  
  Nawiązując do wyników badań markerów DNA należy pamiętać, że muszą być one użyteczne, czyli dać możliwość zweryfikowania pochodzenia potomstwa po buhaju. Problem ten dotyczy głównie markerów SNP. Niezbędna według ICAR minimalna ilość tych markerów w panelu do potwierdzenia pochodzenia wynosi 200.
  ⇒ ICAR Guidelines for Parentage Verification and Parentage Discovery based on SNP (pdf) 
  
  Z uwagi na znaczną liczbę tych markerów i z oczywistych przyczyn braku możliwości ręcznego przepisywania ich do plików elektronicznych powinny być przesyłane w formie plików czy to tekstowych czy excelowskich. Ponieważ coraz więcej krajów i związków hodowców przechodzi stopniowo od badań mikrosatelitarnych DNA na markery SNP musimy dołożyć wszelkich starań, aby polscy hodowcy mogli jak najszerzej z nich korzystać.
   
• Nie można również zapomnieć o świadectwach zootechnicznych dla zarodków. Importujący je powinni zadbać, aby oboje rodziców zarodka miało badania DNA na tych samych markerach. Jest to konieczne, aby bez problemu i zbędnych kosztów móc jednym badaniem potwierdzić pochodzenie zwierzęciu urodzonemu z tego zarodka.