Mikotoksyny cz. 2. – co warto wiedzieć?

Wpływ mikotoksyn na wydajność i zdrowie zwierząt gospodarskich

• Aflatoksyna (B1, B2, G1, G2, M1, M2)
  – młode, niedojrzałe zwierzęta są bardziej podatne,
  – wątroba jest głównym narządem dotkniętym chorobą,
  – czasami dochodzi do krwotoku i porażenia,
  – zmniejszony wzrost i wydajność pasz u bydła poniżej 120 kg wagi,
  – zmniejszony wzrost, wydajność paszy, a czasem uszkodzenie wątroby u bydła powyżej 120 kg masy ciała,
  – umiarkowana redukcja produkcji mleka,
  – wyraźny spadek mleka (50%) i gwałtowny spadek spożycia paszy przy wysokim poziomie,
  – zmniejszenie ruchliwości żwacza.
• Zearalenone (or F2 toxin)
  – powiększony srom i możliwe nieregularne ruje i bezpłodność,
  – w większości przypadków nie odnotowano poronień,
  – brak wyraźnego wpływu na wydajność mleczną.
• DON (Deoxynivalenol or Vomitoxin)
  – wpływ na karmieniem,
  – ketoza,
  – przemieszczenie trawieńca,
  – wyraźny spadek mleka,
  – czasem biegunka.
• Ochratoksyna
  – zaangażowanie nerek,
  – zmniejszone spożycie paszy,
  – zmniejszona wydajność,
  – zgarbiona postawa u cieląt.
• Slobbering
  – ślinienie,
  – czasami biegunka,
  – zwiększona produkcja moczu,
  – zwykle wiąże się ze spożywaniem roślin strączkowych.
• Rojnica
  – zataczanie się, zaburzenia nerwowe i ruchowe z niektórych postaci.
  – częściej kulawizny,
  – głównie ze sporyszu.
• Toksykoza kostrzewy
  – zmniejszone spożycie paszy,
  – zmniejszone zyski,
  – zmniejszona produkcja mleka
  – zmniejszona reprodukcja,
  – czasami kulawizna.

Działanie mykotoksyn kumuluje się z upływem czasu. Obecność więcej niż jednej mikotoksyny może nasilać te efekty. Chroniczne skutki są częściej zauważane niż ostre, nagłe. Często zwierzęta nie umierają ani nie wykazują ostrych objawów na początku mikotoksyczności. Wywołanie znacznych zmian w wydajności lub ostrych objawów może zająć od kilku dni do kilku tygodni. Aflatoksyny są zwykle obecne na niższych poziomach, a zwierzęta nie są na nie tak wrażliwe.

Toksyny Fusarium, zwłaszcza trichoteceny, częściej wpływają na zwierzęta gospodarskie. Trichoteceny obejmują T-2, HT-2, deoksyniwalenol (DON lub womitoksyna) i diacetoksyscipernol (DAS). Zearalenon, kolejna toksyna Fusarium, jest powszechna i częściej występuje podczas przechowywania niż na polu. Mikotoksyny mogą rozwijać się w prawie każdej paszy w okresie wegetacji, podczas zbiorów lub podczas przechowywania. Chłodna, mokra pogoda sprzyja toksynom Fusarium, a gorąca, wilgotna pogoda sprzyja tworzeniu się aflatoksyn.. Podczas gdy ziarna są najbardziej zakażone, produkty uboczne przemysłu spożywczego, koncentraty białkowe, gotowe pasze, nasiona oleiste, mokre odpady browarniane, odpady żywnościowe i pasze mogą również zawierać mikotoksyny. Kiszonka kukurydziana i sianokiszonka są bardziej narażone na skażenie niż siano suche. Obróbka cieplna i zakiszanie nie niszczą mikotoksyn. Należy zauważyć, że oznaki mikotoksyczności naśladują objawy innych chorób metabolicznych i zakaźnych, w tym ketozy, Johnesa, BVD, Salmonelli, zakażeń Clostridium i niektórych trujących chwastów, takich jak sporysz.

Wiele pleśni jest zdolnych do wytwarzania mikotoksyn. Jednak głownia, często występująca w kolbach, a czasem w ziarnach, raczej nie wytwarza mikotoksyn.