Obowiązujący od 2007 roku dla buhajów rasy polskiej holsztyńsko-fryzyjskiej indeks selekcyjny PF (Produkcja i Funkcjonalność), został w 2014 roku zmodyfikowany i dostosowany do aktualnych potrzeb i celów hodowlanych przyjmowanych przez hodowców. Formuła obecnego indeksu PF wygląda następująco:
PF = 0,4* PI_PROD + 0,25* PI_POKR + 0,15* PI_PŁOD + 0,1* WH_KSOM+ 0,1* WH_DŁ
gdzie:
- PI_PROD – podindeks produkcyjny
- PI_POKR – podindeks pokrojowy
- PI_PŁOD – podindeks płodności
- WH_KSOM – wartość hodowlana dla laktacyjnej zawartości komórek somatycznych
- WH_DŁUG – wartość hodowlana dla długowieczności
Od sezonu 2014.1 obliczany jest i stosowany w pracach hodowlanych indeks PF dla krów. Jego formuła jest taka sama jak w indeksie PF dla buhajów. Informacje o wartościach indeksu PF i jego podindeksach dla krów w swoim stadzie hodowca może znaleźć między innymi na raporcie wynikowym RW-7 zawierającym wyniki oceny wartości hodowlanej krów oraz w aplikacji SOL.
W grudniu 2018 od sezonu oceny 2018.3 w procesie harmonizacji metod szacowania wartości hodowlanych dla bydła mlecznego w zakresie oceny konwencjonalnej i genomowej w ramach projektu „złoty standard”, w którym udział biorą kraje należące do Spółdzielni EuroGenimics, a więc także Polska, zmianie uległ podindeks płodności. Wskaźniki niepowtarzalności rui u jałówek i krów zastąpiono współczynnikami zapłodnienia jałówek i krów CRj i CRk.
WARTO WIEDZIEĆ!
Z uwagi na złożoną formułę indeksu PF szczególnie ważne jest staranne ewidencjonowanie jego składowych. Hodowca powinien np. zadbać o zarejestrowanie w systemie teleinformatycznym SYMLEK wszystkich pokryć jałowic i krów, aby można było obliczyć dla samicy podindeks płodności, który jest częścią składową indeksu PF.
Budowa elementów wchodzących w skład indeksu PF
składa się z sumy wartości hodowlanej dla wydajności tłuszczu [kg] i podwojonej wartości hodowlanej dla wydajności białka (kg). Przed utworzeniem tego podindeksu wartości wchodzące w jego skład zestandaryzowano na średnią 100 i odchylenie standardowe 10, przyjmując jako bazę średnią wartość hodowlaną buhajów urodzonych w latach 2004-2006, posiadających co najmniej 20 córek w 10 oborach.
został utworzony z następujących podindeksów cząstkowych z podanymi niżej wagami dla każdego z nich:
- podindeks wymienia – 50%
- podindeks nóg i racic – 30%
- podindeks siły mleczności – 10%
- podindeks ramy ciała – 10%
Podindeks wymienia:
- położenie wymienia – 35%
- zawieszenie przednie – 18%
- zawieszenie tylne – 15%
- więzadło środkowe – 10%
- szerokość wymienia – 10%
- ustawienie strzyków tylnych – 6%
- ustawienie strzyków przednich – 3%
- długość strzyków – 3%
Podindeks nóg i racic:
- przekątna racicy – 45%
- ustawienie nóg widok z tyłu – 35%
- ustawienie nóg widok z boku – 20%
Podindeks siły mleczności:
- charakter mleczny – 50%
- szerokość klatki piersiowej – 25%
- głębokość tułowia – 15%
- wysokość w krzyżu – 10%
Podindeks ramy ciała:
- ustawienie zadu – 40%
- wysokość w krzyżu – 25%
- szerokość zadu – 20%
- szerokość klatki piersiowej – 15%
na wartość tego podindeksu mają wpływ cztery oszacowane wartości hodowlane dla cech płodności z przyjętymi wagami:
- współczynnik zapłodnienia jałówek (CRj) – 70%
- współczynnik zapłodnienia krów (CRk) – 10%
- długość przestoju poporodowego (PP) czyli odstęp czasu od pierwszego ocielenia do pierwszego zabiegu unasieniania – 10%
- długość okresu międzyciążowego (OMC) czyli odstęp czasu od pierwszego ocielenia do ponownego zacielenia – 10%
Współczynnik zapłodnienia (CR) jałówki lub krowy jest obliczany na podstawie wszystkich zabiegów inseminacji – od pierwszego do skutecznego – według wzoru 100/liczba inseminacji. Im więcej razy samica była kryta – tym współczynnik zapłodnienia ma niższą wartość.
- Jeśli pierwsza inseminacja była skuteczna – CR = 100.
- Gdy skuteczny był drugi zabieg – CR = 50.
- Jeśli jałówka lub krowa zacieliła się po czwartej inseminacji – CR = 25.
Bardzo ważne jest, aby zarejestrowane zostały wszystkie zabiegi inseminacji, od pierwszego do skutecznego.
jest szacowana metodą TDM na podstawie zawartości komórek somatycznych w mleku pobranym podczas poszczególnych próbnych udojów w trzech pierwszych laktacjach. Wyższe od 100 wartości hodowlane buhaja oznaczają, że buhaj poprawia tę cechę u swoich córek.
długowieczność zdefiniowano jako różnicę w dniach między datą ubycia dla krów wybrakowanych lub ostatniego odnotowanego próbnego udoju dla krów żyjących a datą pierwszego wycielenia. Jako bazę przyjęto średnią wartość hodowlaną buhajów urodzonych w latach 2004-2006, które uzyskały powtarzalność oceny co najmniej 50%. Warunkiem uznania i publikacji wartości hodowlanych dla długowieczności jest powtarzalność oceny nie mniejsza niż 20%.
WH_DŁUG = 100 - 0,5* (WH ojca - 100) + 0,25* (WH matczynego dziadka - 100)