Wpływ unijnych strategii na rolnictwo

W połowie wakacji Wspólne Centrum Badawcze (WCB) Komisji Europejskiej opublikowało długo oczekiwane sprawozdanie w sprawie wpływu czterech wybranych celów strategii bioróżnorodności i strategii „Od pola do stołu”. Najważniejszy wniosek, choć nie jest on przedstawiony wprost, jest taki, że niezależnie od rozważanych scenariuszy, skutkiem tych strategii będzie bezprecedensowe zmniejszenie zdolności produkcyjnych Unii Europejskiej oraz dochodów rolników.

Od ponad roku wszystkie zainteresowane strony, reprezentujące sektor rolnictwa w Brukseli wzywały do przeprowadzenia oceny skutków strategii „Od pola do stołu”. Społeczność rolnicza, świadoma wyzwań i potrzeb przeprowadzenia niezbędnych zmian, wielokrotnie wyrażała chęć omówienia tych kwestii w oparciu o solidne podstawy. Jednakże w obliczu milczenia Komisji oraz braku oceny wpływu, temat nowych unijnych strategii stał się kwestią polityczną. Copa i Cogeca były zaskoczone faktem, że w sierpniu, w okresie urlopowym ukazało się „techniczne sprawozdanie”, dotyczące wpływu strategii „Od pola do stołu” i strategii bioróżnorodności.  

Autorzy dokumentu podkreślają, że opublikowany dokument  nie jest wyczerpującą oceną, ponieważ niektóre cele nie zostały lub zostały tylko częściowo uwzględnione, a zastosowany model ma pewne ograniczenia w zakresie oceny złożonych skutków omawianych założeń. Jednak można powiedzieć, że bez względu na rozważany scenariusz wszystkie sektory wykażą spadek produkcji o 5–15%, przy czym sektory hodowli zwierząt będą najbardziej dotknięte. Zmiany w produkcji spowodowałyby zmniejszenie eksportu netto zbóż, wieprzowiny i drobiu oraz pogorszenie się deficytu handlowego UE w odniesieniu do roślin oleistych, owoców i warzyw, wołowiny, mięsa baraniego i koziego. Tymczasem, niezależnie od scenariusza, koszty produkcji wzrosną netto o około 10%, co będzie miało negatywny wpływ na dochody większości rolników.

Z perspektywy Copa i Cogeca najważniejszy punkt sprawozdania dotyczy spodziewanego wpływu tych strategii. Sprawozdanie pokazuje, że strategie od pola do stołu i bioróżnorodności w połączeniu z nową WPR mogą pomóc w zmniejszeniu emisji gazów cieplarnianych pochodzących z sektora rolnictwa o 28,4% do 2030 r. W związku z tym niektóre organizacje pozarządowe zajmujące się ochroną środowiska twierdzą, że strategie te przyniosą oczekiwane rezultaty. Jednak nie jest to do końca prawdą, ponieważ, jednym z głównych wniosków zawartych w sprawozdaniu jest fakt, że we wszystkich przypadkach ponad połowa oczekiwanej redukcji emisji gazów cieplarnianych zostanie zastąpiona przez równoważny wzrost emisji gazów cieplarnianych w państwach trzecich.

W reakcji na sprawozdanie, Pekka Pesonen, sekretarz generalny Copa-Cogeca stwierdził:

Sprawozdanie to, nawet biorąc pod uwagę wszystkie środki ostrożności odnośnie jego metodologii i zakresu, potwierdza wiele naszych analiz. Nowa WPR pozwoli rolnikom dokonać niezbędnych zmian w celu zwiększenia naszej zrównoważoności. Nie jest to „status quo”, jak lubią powtarzać niektóre organizacje pozarządowe w Brukseli. Strategie, takie jak „Od pola do stołu” czy bioróżnorodności pogłębią jednak rozbieżności występujące między naszymi międzynarodowymi konkurentami jeśli chodzi o stosowane praktyki i ogólnie konkurencyjność. Jeśli nie chcemy doprowadzić do relokacji części naszego rolnictwa do państw trzecich, Unia Europejska musi utrzymać w polityce handlowej taki sam poziom ambicji, jaki cechuje strategie wewnętrzne. Jednak obecnie po prostu tak nie jest. Ta ogromnarozbieżność w dłuższej perspektywie będzie nie do zniesienia dla naszych rolników i spółdzielni.

Dla Copa i Cogeca wnioski z tego badania powinny być alarmujące dla stron zainteresowanych spoza społeczności rolniczej, a także rozpocząć debatę publiczną, jako że strategie mają znaczący wpływ na strategiczną autonomię, ceny konsumpcyjne lub relokację rolnictwa.