Posiedzenie Podkomisji stałej do spraw monitorowania programu zwiększania wykorzystania polskiego białka roślinnego w paszach w dniu 11 kwietnia

W dniu 11 kwietnia 2024 roku odbyło się posiedzenie Podkomisji stałej do spraw monitorowania programu zwiększania wykorzystania polskiego białka roślinnego w paszach. Podczas posiedzenia omówiono realizację programu wsparcia upraw roślin bobowatych w 2023 r. ze szczególnym uwzględnieniem powierzchni upraw, wysokości zbiorów i ich wykorzystaniu do krajowej produkcji pasz oraz płatności w ramach systemów wsparcia, wraz z informacją o ilości materiału siewnego kwalifikowanego przygotowanego do siewu na rok 2024 i środkach finansowych, z których aktualnie będą mogli skorzystać polscy rolnicy. Informacja o eksporcie nasion roślin bobowatych – ilość, wartość, kierunki. Z ramienia Ministerstwa Rolnictw i Rozwoju Wsi w posiedzeniu uczestniczył Michał Kołodziejczak – sekretarz stanu.

Deficyt białka roślinnego stał się jednym ze strategicznych problemów w krajach Unii Europejskiej, w tym również w Polsce. Polska co roku importuje około 1,4 mln ton śruty sojowej. W 2023 roku powierzchnia upraw roślin strączkowych wyniosła 362 tys. ha (produkcja 614 tys. ton) i była ponad dwukrotnie większa niż w 2010 roku. Głównymi uprawami są: łubin (173 tys. ha), soja (45 tys. ha), bobik (36 tys. ha) oraz groch siewny (34 tys. ha). Polski eksport roślin strączkowych od wielu lat utrzymuje się na podobnym poziomie i wynosi powyżej 60 tys. ton. Głównymi odbiorcami są Niemcy i Holandia.

Ilość kwalifikowanego materiału siewnego na 2024 rok:

• groch siewny 10 tys. ton
• bobik 3,5 tys. ton
• łubin wąskolistny 5 tys. ton
• łubin żółty 200 ton
• łubin biały 500 ton
• soja 3600 ton

Minister poinformował, że na 2024 rok są przewidziane dopłaty do zakupu materiału siewnego. Stawki zostaną podane w najbliższych dniach.

Wsparcie finansowe do uprawy roślin bobowatych:

• płatności bezpośrednie do roślin pastewnych – 471 zł/ha w 2023 r.
• uzupełniająca płatność podstawowa – 78 zł/ha w 2023 r.
• rośliny bobowate są promowane w ramach rolnictwa ekologicznego, ekoschematach, wsparcia do inwestycji oraz w premii dla młodych rolników

Dodatkowo została uruchomiona również płatność do przetwórstwa, z której skorzystało 20 firm.

Profesor Henryk Jan Bujak z Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu, poinformował uczestników posiedzenia, że trwają badania nad gatunkami soi i bobowatych, które sprawdziłyby się w polskich warunkach. Z doświadczeń wynika, że średni plon soi w 2023 roku wyniósł 36,5 dt/ha, a bobiku 4 t/ha.

Zdaniem uczestników powinien zostać opracowany duży program białkowy, który uwzględni możliwości uprawy, ale również możliwości rynkowe. Zwiększenie produkcji polskiego białka roślinnego przyczyniłoby się do większego uniezależnienia się od importu np. z Brazylii, czy Argentyny.