Posiedzenie Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi w dniu 25 kwietnia

W dniu 25 kwietnia odbyło się posiedzenie Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie zarządzania populacja wilka w Polsce oraz sytuacji na rynku mleka. W posiedzeniu z ramienia Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi uczestniczył Michał Kołodziejczak – sekretarz stanu.

Informację na temat rynku mleka przedstawił Michał Kołodziejczak. Omówił najważniejsze dane dotyczące skupu, ceny, handlu zagranicznego oraz opłacalności produkcji. 

Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi w dniu 5 marca 2024 r. przyjęła dezyderat w sprawie rosnącej populacji wilka w Polsce. Zaproponowało opracowanie strategii zarządzania populacją wilka w Polsce, powołanie grupy doradcze, zmianę statusu ochrony wilka. Podczas dyskusji omówiono m.in.: liczbę zgłoszonych szkód wyrządzonych przez wilki w rolnictwie, formy przyznawania odszkodowań oraz sumę wypłaconych środków z tego tytułu, zagrożenia wynikające z rosnącej populacji wilków, możliwość przeliczenia liczby wilków oraz przeprowadzenia odstrzału redukcyjnego. Komisja postanowiła przedłożyć Marszałkowi Sejmu wniosek o zwrócenie odpowiedzi na dezyderat jako niezadowalającej.

Drugi punkt porządku obrad dotyczył sytuacji na rynku mleka. Sytuacja na rynku mleka w Polsce kształtowana jest pod wpływem trendów obecnych na światowym rynku mleczarskim. Sprzyja temu duży eksport krajowej branży mleczarskiej. W Polsce notowany jest systematyczny wzrost produkcji mleka mimo postępującego spadku pogłowia krów mlecznych. W 2023 roku Polska wyeksportowała około 1,69 mln ton produktów mlecznych, podobnie jak w roku 2022. Wartość eksportu jednak była o 11,5% niższa niż w roku 2022 i wyniosła 2,9 mld EUR. Wartość importu produktów mlecznych wyniosła w 2023 roku 1,5 mln EUR, co oznacza spadek o 5,6% w stosunku do 2022 r. Wywóz polskich produktów mlecznych do Ukrainy wielokrotnie przewyższa import z tego kraju. Głównymi produktami eksportowymi do Ukrainy były sery, twarogi oraz jogurty, do Polski natomiast importowane jest mleko zagęszczone, mleko w proszku oraz serwatka. W lutym 2024 roku średnia cen mleka w Polsce wynosiła 206,1 zł/100 kg i była o 0,9% niższa niż w styczniu. Według opracowania Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej w 2023 roku produkcja mleka była działalnością przynoszącą dochód. Średnia wielkość stada w próbie badawczej wynosiła 27,3 szt., wydajność mleczna 7 290 litrów, a średnia cena mleka 2,08 zł. Instytut ocenił, że dochód z działalności bez dopłat w przeliczeniu na jedną krowę wynosił 5 762 zł, natomiast z dopłatami 6 556 zł. Badania wykazały przewagę gospodarstw dużych (45-120 sztuk). Udział dopłat w dochodzie w gospodarstwach utrzymujących 5-10 krów wynosił 30,9%, w próbie badawczej (27,3 krowy) 12,1%, natomiast w gospodarstwach dużych (45-120 krów) 6,3%. Według analiz, w najbliższych latach zapotrzebowanie na mleko na rynkach światowych będzie rosło, co umożliwi Polsce kontynuowanie rozwoju branży mleczarskiej.

Podczas dyskusji poruszono możliwość przeprowadzenia skupu interwencyjnego, podniesienia cen interwencyjnych, wprowadzenia zmian w prawie spółdzielczym, pomocy dla producentów mleka, obawy co do możliwości ograniczenia eksportu nabiału na Ukrainę w związku z planowanym przez ten kraj zwiększeniem pogłowia bydła mlecznego oraz przedłużenia obowiązywania dla rolników obniżonych cen za energię elektryczną. Dużo uwagi poświęcono również opłacalności produkcji mleka, możliwości wprowadzenia zmian w celu odróżnienia produktów mlekopodobnych oraz wzrostu kosztów obsługi zaciąganych kredytów do utrzymania gospodarstw lub z przeznaczeniem na nowe inwestycje.

Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi poinformowało, że na początku maja UOKIK powoła grupę, która będzie sprawdzać, czy przetwórcy nie wykorzystują swojej przewagi kontraktowej. W sprawie podniesienia cen interwencyjnych wnioski były już wielokrotnie wysyłanie do Komisji Europejskiej, jednak stanowisko Polski nie znalazło poparcia innych państw członkowskich. Wiąże się to z podniesieniem poziomu płatności bezpośrednich. Redukując środki na interwencję zostały one przesunięte do płatności bezpośrednich. Polska jest jednym z nielicznych krajów UE, który wprowadził dopłaty powiązane z produkcją (dopłaty do krów mlecznych). Komisja Europejska uruchomiła obserwatorium łańcucha dostaw, będą opracowywane w KE przepisy wzmacniające pozycję producentów. Uczestnicy posiedzenia zaznaczyli, że cena mleka jest utrzymywana dzięki spółdzielczości. Produkcja mleka jest bardzo kapitałochłonna. Duże gospodarstwa zaciągają kredyty, aby móc inwestować w nowe technologie. W Polsce obecnie jest ponad 400 robotów udojowych, dla przykładu w Niemczech jest ich około 10 tys.