Odchów młodzieży hodowlanej krok po kroku

W dobie ciągłego doskonalenia genetycznego zwierząt oraz stale zwiększających się oczekiwań w stosunku do produkcji mleka od jednej sztuki, prawidłowy odchów jałówek remontowych ma kluczowe znaczenie dla każdego gospodarstwa.

Kluczowym momentem po wycieleniu jest prawidłowe odpojenie cielęcia siarą, nazywaną eliksirem życia. Liczy się czas! Najlepiej, żeby przed upływem pierwszej godziny życia zwierzę wypiło 3–4 l dobrej jakości siary. Jej wartość należy zweryfikować za pomocą densymetru (zwanego siaromierzem) lub refraktometru. Dobra jakość siary zaczyna się przy stężeniu immunoglobulin na poziomie powyżej 60 g immunoglobulin/l siary (powyżej 22 pkt w skali Brixa). Siarę z takim wynikiem można wykorzystać w pierwszym odpoju cieląt lub przeznaczyć do banku siary.

Dalszy etap odchowu cieląt to przede wszystkim właściwe stosowanie pasz płynnych: preparatu mlekozastępczego lub mleka pełnego, gdzie szczególnie należy zwrócić uwagę na reżim sanitarny, w tym m.in. czystość smoczków i wiaderek. Częstym błędem przy sporządzaniu preparatu mlekozastępczego jest nieprawidłowa proporcja proszku do wody, a także wykorzystanie produktów o zbyt dużej zawartości włókna surowego oraz niskim udziale komponentów pochodzenia mlecznego.

Dobre tempo wzrostu

Kolejny krytyczny moment odchowu cieląt zaczyna się po skończeniu ok. 3 miesiąca życia ze względu na intensywny wzrost i rozwój gruczołu mlekowego. Tkanka gruczołowa rośnie w tym czasie 3–4 razy szybciej od pozostałych tkanek organizmu. Optymalne tempo wzrostu cieląt powinno wynosić co najmniej 800–850 g/dzień, przy odpowiedniej podaży białka i umiarkowanej podaży energii. Ze względu na cel, jakim jest powiększenie pojemności żwacza, ważnym źródłem składników pokarmowych w tym czasie są pasze treściwe, w tym tzw. suchy TMR.

Uwaga na BCS

Największym wyzwaniem ostatniego okresu odchowu jałówek hodowlanych jest z kolei łatwe otłuszczanie się zwierząt. Dlatego na tym etapie ogromne znaczenie ma kontrola masy ciała. Dążymy do tego, by jałówka w momencie wycielenia ważyła ok. 550–600 kg przy kondycji ok. 3,5 pkt w skali BCS.

Zapewnienie właściwych, dla tak młodego organizmu, warunków środowiskowych to nie lada wyzwanie, a nadążenie za dynamicznie zmieniającymi się potrzebami żywieniowymi wymaga przemyślanego grupowania zwierząt i sprawnego zarządzania dostępnym miejscem.

Dobra organizacja

Jednym z przykładów świetnego zarządzania stadem jest rodzinne gospodarstwo zlokalizowane w miejscowości Napraty w województwie warmińsko-mazurskim. W gospodarstwie Państwa Alchimowicz, bo i nim mowa, dobra organizacja przestrzeni oraz przemyślane plany żywienia okazują się być kluczem do sukcesu w odchowie młodzieży. Aktualnie utrzymują oni 120 krów rasy phf. Wszystkie jałówki oraz krowy, od których chcą posiadać potomstwo są kryte seksowanym nasieniem, co spowodowało, że utrzymują średnio 150 jałówek przeznaczonych na dalsze cele hodowlane lub sprzedaż.

Cielęta zaraz po urodzeniu odpajane są siarą i do drugiego miesiąca życia czas spędzają pojedynczo w budkach. Ich żywienie przez ten czas opiera się na mleku pełnym oraz stałym dostępie do suchego TMR i wody.

Suchy TMR

Po ukończeniu 3 miesięcy utrzymywane są w budkach grupowych po 6 szt. ze stałym dostępem do suchego TMR oraz wody i przebywają tam do momentu skończenia 4 miesięcy. Po zejściu z kojców grupowych transportowane są do obory, gdzie utrzymywane są w grupach po 8–10 szt. i kontynuowane jest żywienie suchym TMR do woli, ale o zmodyfikowanej recepturze. Tak przygotowany suchy TMR na drugi okres odchowu pobierają do woli do 10 miesiąca życia, a na tym samym obiekcie pozostają do momentu zacielenia.

Żeby dostosować żywienie do potrzeb zwierząt, ok. 10 miesiąca jałówki przechodzą na żywienie sianokiszonką z dodatkiem słomy oraz rzepakiem i dodatkiem mineralno-witaminowym i w taki sposób są żywione do 15 miesiąca życia.

Jałówki po zacieleniu

Po potwierdzeniu cielności rozpoczyna się kolejny etap odchowu, tj. jałówki przenoszone są do hali łukowej. Wymagania pokarmowe tej grupy technologicznej są mniejsze niż jałówek do momentu zacielenia, więc ich dawka składa się z bardzo dobrej jakości sianokiszonki, słomy oraz witamin. I w takich warunkach czekają do momentu wycielenia. Co jest szczególnie ważne, jałówki wysokocielne na miesiąc przed planowanym ocieleniem wchodzą do grupy przygotowawczej, gdzie skarmiany mają TMR od krów w laktacji, co przygotowuje mikroflorę żwacza i pozwala płynnie przejść na okres intensywnego żywienia w laktacji.

Inwestuje w młodzież

Podsumowując, jeśli zależy nam na stałym rozwoju naszej hodowli i osiąganiu coraz wyższych wydajności powinniśmy równą troską jak cielęta czy krowy w szczycie laktacji otaczać również młodzież hodowlaną. Jest to grupa produkcyjna, która również potrzebuje dobrej jakości pasz oraz poświęcenia odrobiny czasu, jest to długoterminowa ale zawsze opłacalna inwestycja w nasze stado. 

Tab. 1. Suchy TMR na pierwszy okres odchowu 

Tab. 2. Suchy TMR na drugi okres odchowu