Niedoceniona słoma

Niedobory pasz objętościowych w dawkach pokarmowych, można uzupełnić dobrej jakości słomą zbożową. Możemy wówczas zastosować zabiegi uszlachetniające, które poprawią  jej smakowitość, co zwiększy jej pobranie i wartość pokarmowej   

Cel:

• poprawa strawności,
• zwiększenie koncentracji energii,
• zmniejszenie wartości wypełnieniowej.

Słoma zbożowa zawiera dość dużo składników odżywczych, ale ze względu na zdrewniałe błony komórkowe, w małym stopniu wykorzystywana jest przez bydło.
⇒ Krowy trawią słomę w 40–50%.

O przydatności słomy do celów paszowych decydują także inne czynniki:

• gatunek rośliny,
• wielkość nawożenia organiczno-mineralnego,
• stopień zanieczyszczenia chwastami,
• sposób zbioru
• stan pogody w czasie żniw.

Ze względu na mniejsze zdrewnienie, a przez to większą przyswajalność – najlepszą słomą paszową jest słoma zbóż jarych. Właściwości fizjologiczne słomy zależą jednak od gatunku rośliny.

• Słomy żytnia, pszenna i jęczmienna posiadają działanie zatwardzające.
• Słoma owsiana natomiast wykazuje właściwości rozwalniające.

Słoma przeznaczana na cele paszowe nie może być:

• spleśniała,
• brudna,
• stęchła,
• nadmiernie wilgotna,
• porażona grzybami
• czy też mocno pocięta przez gryzonie.

⇒ Każdy z tych czynników obniża w dużym stopniu jej wartość pokarmową i może być przyczyną chorób zwierząt.

Należy zacząć od sporządzenia bilansu pasz (preliminarz pasz) i zestawić go ze strukturą stada, a następnie podjąć decyzję o przeznaczeniu pasz. Kiszonki dobrej jakości trzeba przeznaczyć w pierwszej kolejności dla krów mlecznych, następnie dla młodzieży. W zależności od sytuacji paszowej gospodarstwa, słoma jako komponent w dawce pokarmowej stanowić może mniejszy lub większy udział. Jednak długotrwałe jej skarmianie w dużych ilościach prowadzi do zaburzeń rozwojowych, szczególnie u osobników młodych. Słoma zbożowa w całej postaci jest z reguły niechętnie wyjadana przez bydło. W celu poprawy strawności i smakowitości stosuje się różne metody uszlachetniania, dzięki którym wzrasta także jej wartość pokarmowa o 1,5–2,5 raza.

Uszlachetnianie

– polega na rozmiękczeniu zdrewniałych błon komórkowych, przez co staje się ona bardziej dostępna dla bakterii. Efekt taki uzyskuje się w wyniku:

• moczenia,
• zaparzania,
• parowania,
• drożdżowania,
• amoniakowania,
• melasowania,
• wapnowania,
• kiszenia.

W praktyce, najczęściej stosowaną metodą jest moczenie słomy w wodnym roztworze soli.
► Sieczkę (2,5–3,0 cm) w ilości 100 kg należy zalać ciepłym roztworem soli (ok. 100 l ciepłej wody +1 kg soli),
► dokładnie wymieszać, ubić.
► Po upływie 12–24 godzin sieczkę moczoną można zadawać bydłu 2 razy dziennie, do woli.
⇒ Dodatek (5–10%) okopowych, śruty zbożowej lub otrąb (2–5% ), znacznie poprawia jej smakowitość.

Na uwagę zasługuje także stosowanie słomy przy zakiszaniu wysłodków buraczanych. Dodatek sieczki powinien wynosić od 10–15% w stosunku do ciężaru zakiszanego materiału.

Ługowanie i mocznikowanie słomy

– czyli traktowanie jej wodorotlenkiem sodu i roztworem mocznika.
► Słoma namaczana jest w 1–1,5% roztworze wodorotlenku sodu przez 1–2 godzin,
► po czym odsączona dojrzewa.

Podobny efekt można uzyskać poprzez macerację słomy w mleku wapiennym, która trwa dobę. Tak przygotowana może być bezpośrednio przeznaczona do skarmiania.

• moczenie słomy  1–2 godziny
• roztwór NaOH i mocznika 
• dojrzewanie – 22h
• energia +90%
• białko do 20% SM
• smakowitość +100%

Amoniakowanie słomy

– wprowadzeniu płynnego amoniaku (30 kg na toną słomy) do pryzmy ze słomą, która musi być szczelnie okryta folią. Następnie zachodzi proces dojrzewania, który trwa od 4–8 tygodni w zależności od pory roku (latem krócej).

• w rękawach, balotach, pryzmie
• 3–3,5% amoniaku
• dojrzewanie – 4–8 tygodni
• białko ogólne – 3,5% do 10–11%
• energia – 0.3 do  0,55–0,60 JPM
• smakowitość +100% 

W żywieniu bydła skarmianie większej ilości słomy zbożowej wymaga uzupełnienia niedoboru białka w dawce pokarmowej. Może ono pochodzić ze śrut poekstrakcyjnych: sojowej czy rzepakowej. Bardzo dobrze słoma komponuje się także z odpadami przemysłu rolno-spożywczego, młótem browarnianym czy wywarem gorzelnianym.

⇒ Więcej informacji u doradcy żywieniowego PFHBiPM: