Mastitis a choroby cieląt cz. 2.

Według wielu autorów, zakażona siara i zakażone mleko mogą stanowić dobrą paszę dla zwierząt, ale aby ograniczyć możliwość zachorowań cieląt należy poddać je pasteryzacji. Z badań przeprowadzonych przez autorów amerykańskich wynika, że pasteryzacja może skutkować zyskiem 8,12 USD z każdego cielęcia w stosunku do zysku wyliczonego dla grupy buhajków i jałóweczek otrzymujących mleko i siarę bez pasteryzacji. Przedsięwzięcie może być jednak opłacalne tylko w przypadku dużych obór (1200 krów wg jednych wyliczeń lub 26 cieląt żywionych dziennie pasteryzowanym mlekiem według innych badań). Ostatnio przeprowadzono badania nad wartością jako paszy dla cieląt tzw. mleka odpadowego, które z powodu wysokiej liczby komórek nie spełniało kryteriów higienicznych. Stwierdzono, że takie mleko (pochodzące od krów zakażonych paciorkowcami oraz gronkowcami) może być podawane cielętom bez pasteryzacji. Warunkiem jest jednak skarmianie bezpośrednio po doju lub schłodzeniu (aby zatrzymać rozwój bakterii), jeśli podajemy je później – przed podaniem go cielęciu należy je podgrzać. Jednak w przypadku stwierdzenia lub nawet podejrzenia o mykoplazmozę lub paratuberkulozę pasteryzacja w odpowiednich temperaturach jest konieczna. Jeśli nie jest możliwa, należy niszczyć takie mleko.

Eliminacja przez fermentacje

Inną, dobrą metodą eliminacji lub wyraźnego ograniczenia obecności bakterii i antybiotyków w „mleku mastitowym” jest poddawanie go procesowi fermentacji. Proces ten prowadzi do zahamowania wzrostu, a nawet do eliminacji bakterii chorobotwórczych oraz częściowej inaktywacji antybiotyków. Oczywiście podczas dużego stężenia antybiotyków do fermentacji nie dochodzi. Wydzielina zapalna poddana fermentacji nadaje się na paszę dla cieląt i może stanowić uzupełnienie dawki pokarmowej. Według różnych opracowań można tak przygotowanym mlekiem zastąpić od 10 do 40% dziennego zapotrzebowania pokarmowego cielęcia. Warto podkreślić, że w przypadku dużej liczby bakterii „mleko kwaśne” traci smak i zapach, a w przypadku dużego stężenia antybiotyków proces fermentacji ulega wstrzymaniu. W jednym i w drugim przypadku nie należy dawać cielętom takiej paszy. Aby zmniejszyć szkodliwy wpływ antybiotyków obecnych w wydzielinie zapalnej można ją mieszać z mlekiem normalnym w proporcji 40 : 60. Wydzielinę uzyskaną z chorych gruczołów mlekowych dobrze jest wzbogacić w witaminy A, D, E, K, B complex oraz w sorbitol i kwas cytrynowy.

Skutki antybiotyków w siarze

Na specjalne potraktowanie zasługuje obecność w siarze antybiotyków stosowanych u krów w momencie zasuszenia (DC therapy). Antybiotyki, które przedostają się do przewodu pokarmowego cieląt mogą być przyczyną eliminacji bakterii na nie wrażliwych. W ten sposób może dochodzić do redukcji między innymi bifidobakterii, które wpływają na utrzymywanie się prawidłowego składu mikroflory jelitowej, poprawiają trawienie laktozy, biorą udział w syntezie witamin oraz aktywują makrofagi i limfocyty. W następstwie eliminacji bakterii wrażliwych łatwiej rozwijają się drobnoustroje oporne. Antybiotyki te mogą też być przyczyną szerzenia się antybiotykooporności. Z piśmiennictwa wynika, że bakterie „mastitogenne” są coraz bardziej oporne na półsyntetyczne penicyliny oraz inne antybiotyki betalaktamowe, które najczęściej znajdują się w preparatach DC. Niezależnie od wpływu na zdrowie cieląt, antybiotyki obecne w siarze oraz w tzw. „mastitowym mleku”, które stosowane są jako pasza dla cieląt, mogą znaleźć się w mięsie.

Podsumowanie

Mastitis w czasie ciąży może doprowadzić do poronienia, przedwczesnego porodu lub zwiększonej podatności cieląt na infekcje dróg oddechowych. Leczenie w wysokiej ciąży stanów zapalnych wymienia z udziałem kortykosteroidów może spowodować poronienie lub przedwczesny poród. Siara z wymienia objętego mastitis nie zabezpiecza dostatecznej dawki immunoglobulin, może być natomiast przyczyną intoksykacji i niestrawności wskutek słabszej podatności na podpuszczkę. Podawanie siary z antybiotykami stosowanymi w zasuszeniu (DC) grozi selekcją szczepów antybiotykoopornych oraz pozostałościami antybiotyków w mięsie. Żywienie cieląt siarą i/lub mlekiem z wymienia objętego stanem zapalnym grozi zakażeniem (E.coli, Klebsiella pneumoniae, M. bovis, M. paratuberculosis, wirusy) czego następstwem są takie m.in. choroby jak: odoskrzelowe zapalenie płuc, zapalenie żołądka i jelit z biegunką, zapalenie pępowiny, uszu, stawów, a nawet gruczołu mlekowego u cielnych jałówek.