Kilka słów o BCS

Kondycja wpływa na wydajność, reprodukcję, zdrowie i długowieczność krów mlecznych. Wychudzenie lub otłuszczenie może być powodem wystąpienia problemów żywieniowych, zdrowotnych lub niewłaściwego zarządzania stadem. Regularna ocena kondycji krów może pomóc w rozwiązywaniu problemów i poprawy zdrowia, długości użytkowania i wydajności stada krów.

⇒ Nadmiernie otłuszczone krowy to często efekt źle zbilansowanej dawki pokarmowej i zarządzania rozrodem. Tłusta krowa jest bardziej podatna na choroby metaboliczne i infekcje z dużym prawdopodobieństwem trudnych porodów i problemów po ocieleniu.

• Gromadzenie się tkanki tłuszczowej w nadmiarze zwykle zaczyna się w ciągu ostatnich trzech – czterech miesięcy laktacji, kiedy produkcja mleka zmniejsza się, ale ilość energii w dawce pokarmowej i całkowity poziom składników odżywczych nie został zmniejszony.
• Inna często występująca przyczyna zbędnego otłuszczenia to za długi okres zasuszenia lub przekarmienie w tym okresie.

⇒ Za słaba kondycja lub wychudzenie często obniżają produkcję mleka z powodu niewystarczających zasobów energii i białka. Krowy za chude nie wykazują często objawów rui dopóki nie zaczną odzyskiwać – lub przynajmniej utrzymywać – masy ciała. Dawka pokarmowa dla takich zwierząt powinna zapewnić zapotrzebowanie na produkcję z równoczesną poprawą kondycji.

Ocena kondycji ciała jest również przydatna w zarządzaniu karmienia jałówek na remont stada. Chude jałówki mogą nie rosnąć wystarczająco szybko, aby osiągnąć dojrzałość płciowa w wieku 11–13 miesięcy. Mogą mieć też za niską masę ciała aby wycielić się w wieku 22–24 miesięcy i utrzymywać produkcję mleka w pierwszej laktacji. Warto też nadmienić, że jałówki otłuszczone wykazują więcej problemów z zacieleniem i częściej występują problemy w trakcie i po wycieleniu, produkują mniej mleka.

Skala oceniania kondycji metodą BCS

Punktacja stanu ciała krów mlecznych jest metodą subiektywną, wizualną i dotykową oceną rezerw tkanki tłuszczowej przy użyciu 5-punktowej skali z przyrostami 0,25-punktowymi. Wyniki kondycji ciała (BCS) są pośrednim oszacowaniem bilansu energetycznego. Wynik 1 oznacza krowę wychudzoną, podczas gdy 5 oznacza nadmiernie otłuszczoną krowę, a 3 to średnia kondycja ciała. Ocena koncentruje się na tylnych partiach ciała: zad i odcinek krzyżowy.

Punkty pomocnicze to:

• guzy biodrowe,
• guzy kulszowe,
• krętarz,
• wyrostki pionowe kręgosłupa,
• wyrostki poprzeczne kręgosłupa,
• wypełnienie u nasady ogona.

Oceny tego samego zwierzęcia przez różne osoby powinny mieścić się w granicach 0,25 punktu.

Badania naukowe

Wiele badań naukowych wykazało związek kondycji ciała do

• ilości spożytej suchej masy dawki pokarmowej,
• produkcji mleka,
• reprodukcji
• i zdrowia.

Spożycie suchej masy

Zbyt dobra kondycja ma negatywny wpływ na pobranie suchej masy dawki pokarmowej. Oznacza to, że krowy otłuszczone przed wycieleniem są w grupie krów o zwiększonym ryzyku niskiego spożycia paszy.
⇒ Może to prowadzić do utraty kondycji ciała z jednoczesnym pogłębieniem ujemnego bilansu energetycznego po wycieleniu.

Zmniejszone spożycie suchej masy ma oczywisty wpływ na produkcję mleka i może przyczynić się do

• ketoz,
• przemieszczenia trawieńca
• lub innych metabolicznych i produkcyjnych konsekwencji dołu żywieniowego.

Produkcja mleka

Mobilizacja zapasów tkanki tłuszczowej stanowi źródło długołańcuchowych kwasów tłuszczowych do produkcji tłuszczu mleka i źródło energii dla tkanek organizmu we wczesnej laktacji. BCS i krzywe laktacji są często lustrzanymi obrazami, a krowy wytwarzają więcej mleka, doświadczając największej zmiany masy ciała i najniższego BCS we wczesnej laktacji. Jednakże wpływ BCS na produkcję mleka nie jest reakcją liniową. Krowy o BCS 3,00–3,50 w dniu wycielenia wytwarzają więcej mleka niż te, które wycielają się z oceną niższą lub wyższą. Związek ten może być spowodowany wzrostem dostępnej energii z rezerw ciała do kondycji 3,50 i negatywnym wpływem wyższego BCS na spożycie suchej masy. Krowy po wycieleniu do 60 dnia laktacji nie powinny zmienić kondycji o więcej niż 0,50–1,00 punktu.

Rozród

Bilans energetyczny odgrywa bardzo ważną rolę w rozrodzie, a zarówno aktualna kondycja, jak wcześniejsza wpływa bezpośrednio na wyniki rozrodu.

Większa zmiana BCS między wycieleniem, a pierwszą inseminacją i niższy BCS w dni pierwszego krycia konsekwentnie wiąże się z obniżeniem wskaźnika ciąży.
⇒ Dużo badań wykazało, że zmiany w dawce pokarmowej nie były w stanie zrównoważyć utraty BCS we wczesnej laktacji, co oznacza, że podstawowym sposobem kontrolowania BCS w rozrodzie jest zarządzanie BCS w czasie wycielenia. Krowy o wysokim BCS w dniu wycielenia tracą najwięcej masy ciała w ciągu pierwszych 5 tygodni laktacji. Mają one dłuższy odstęp czasu do pierwszej owulacji, większą liczbę dni do pierwszej rui i zapłodnienia oraz najniższe wskaźniki pierwszej inseminacji.

Utrata masy ciała we wczesnym okresie ciąży wiąże się również ze zwiększonymi stratami zarodków (wczesne zamieranie zarodków). Dla hodowcy to duże straty finansowe.

Zdrowie

Kondycja w dniu ocielenia i we wczesnej laktacji wiąże się z częstotliwością występowania zaburzeń i chorób metabolicznych u krów mlecznych, szczególnie ketozy.

Badanie wykazało, że krowy z BCS <2,50 lub >3,50 były odpowiednio 13% lub 30% bardziej narażone na hipokalcemię niż krowy z BCS 3,00. Tłuste krowy mobilizują więcej energii z rezerw ciała, co ma tendencję do zmniejszenia spożycia suchej masy i zwiększenia produkcji mleka; oba te czynniki przyczyniają się do ryzyka wystąpienia chorób metabolicznych.  

Ryzyko zapalenia błony śluzowej macicy zwiększa się u krów o niskim BCS lub tych, które zmieniają kondycję w dół w okresie zasuszenia. Krowy chudnące w okresie zasuszenia mogą mieć większe ryzyko dystocji. Zatrzymanie łożyska występuje częściej u krów ze zbyt dobrą kondycją. Nowe badania wykazały większą wrażliwość na stres oksydacyjny i osłabienie funkcji układu immunologicznego u krów z kondycją wyższą niż 3,50 co przyczynia się do zwiększenia częstotliwości stanów chorobowych. Kulawizna dotyczy zarówno krów tłustych jak chudych. Krowy o nadmiernym BCS w okresie zasuszenia mogą być narażone na stres spowodowany z przenoszeniem dodatkowej masy ciała lub zmniejszonego pobrania suchej masy dawki pokarmowej po wycieleniu co prowadzi do utraty BCS w miarę postępu laktacji.  BCS < 2,00 u krów powoduje więcej przypadków kulawizny co jest prawdopodobnie spowodowane cieńszą poduszką tłuszczową, co prowadzi do zwiększonej częstotliwości występowania owrzodzeń racic i choroby białej linii.

Podsumowanie

   Zmiany kondycji u krów mlecznych zależne są od ich stanu fizjologicznego- zasuszenie, wycielenie, laktacja. U większości krów BCS zmniejsza się do około 100 dnia laktacji, a następnie zwiększa się. Wydajne, wysokoprodukcyjne krowy mogą nie doświadczyć dużych zmian w BCS, a niektóre niskoprodukcyjne krowy mogą stale zwiększać kondycję w okresie laktacji. Na zdrowie i wydajność ma wpływ zarówno za duże zgromadzone rezerwy tłuszczowe jak tez ich bark. Zarządzanie stanem kondycji krów jest unikanie skrajności nadmiernego lub niedostatecznego gromadzenia rezerw energetycznych ciała. Żywienie powinno podążać za zapotrzebowaniem krowy z uwzględnieniem jej stanu fizjologicznego i produkcji mleka. Krowy we wczesnej laktacji z BCS >3,25 i niższą niż oczekiwana produkcją mleka prawdopodobnie nie otrzymują wystarczającej ilości białka. Ważna jest tez wiedza, że spożycie minerałów, witamin i wody jest odpowiednie.

   Regularne monitorowanie BCS może być przydatne w śledzeniu zmian w okresie laktacji oraz w rozwiązywaniu problemów żywieniowych i zdrowotnych w stadzie. Stan ciała krowy odnosi się do jej ogólnej wydajności, ocena kondycji może być ważnym narzędziem w zarzadzaniu stadem krów mlecznych.