Gronkowiec złocisty cz. 1.

Co to jest?

Gronkowiec złocisty (Staphylococcus aureus) to Gram-dodatni drobnoustrój zakaźny, który kolonizuje gruczoł mlekowy i może rozprzestrzeniać się przez sprzęt udojowy oraz obsługę. Gronkowiec złocisty jest patogenem trudnym w zwalczaniu. Charakteryzuje się wysoką przeżywalnością w środowisku oraz znaczną odpornością na antybiotykoterapię oraz działania obronne organizmu zwierzęcia.

Źródłem zakażenia najczęściej jest

• mleko zakażonych krów,
• urządzenia udojowe,
• skóra wymienia i personelu obsługującego zwierzęta
• oraz legowiska w sytuacjach, kiedy występuje mlekotok przed dojem.

⇒ Gronkowce świetnie przenoszą się za pośrednictwem sprzętu udojowego oraz dłoni dojarzy, dlatego wskazane jest stosowanie rękawiczek podczas doju. W ten sposób ogranicza się rozprzestrzenianie patogenów.

Objawy

Bakteria ta może powodować zarówno zapalenia kliniczne jak i podkliniczne, doprowadzając do przewlekłej postaci choroby. Odnotowuje się wtedy jedynie zmiany konsystencji mleka oraz wzrost liczby komórek somatycznych. Rezerwuarem zarazka jest wymię zainfekowanej krowy, w którym bakteria penetruje głęboko do miąższu gruczołu, natomiast w dużo mniejszym stopniu wykrywana jest w przewodach mlecznych i mleku. Ze względu na specyfikę, Staphylococcus aureus przysparza wielu trudności w zwalczaniu oraz zarządzaniu stadem, w którym stwierdzono jego obecność.

Jak wykryć?

Ilość bakterii w mleku jest dużo niższa niż podczas zapalenia wywołanego drobnoustrojami środowiskowymi.  Wynika to z faktu, iż bakteria przedostaje się głęboko w struktury gruczołu mlekowego, ma zdolność wnikania do wnętrza komórek gospodarza oraz tworzy mikroropnie, będąc tym samym niewidoczna dla linii komórek obronnych. Trzeba o tym pamiętać podczas wysyłania prób do badań, ponieważ pojedyncze badanie próbki mleka pozwoli wykryć zakażenie na poziomie poniżej 70%. Dlatego należy po 2–3 tygodniach przeprowadzić powtórne badanie tych samych sztuk, aby potwierdzić lub wykluczyć zakażenie. Co więcej, bakteria ta formując mikroropnie, stwarza niekorzystne warunki dla działania antybiotyku, wytwarza enzymy takie jak fosfolipaza, fibrynolizyna, czy β-laktamaza która odpowiedzialna jest za rozkład cząsteczek antybiotyków z grupy β-laktamów (np. penicylin), co w znacznej mierze odpowiada za antybiotykooporność gronkowca złocistego na penicyliny i cefalosporyny. Ponadto, patogen ten tworzy w tkance blizny, prowadząc tym samym do unieczynnienia części gruczołu bądź zablokowania przewodów mlecznych, co objawia się znacznym spadkiem wydajności.