Genomowanie tylko dla rasy PHF?

W środowisku hodowlanym naszego kraju funkcjonuje przeświadczenie, że nowoczesne narzędzia hodowlane, na przykład genomowanie dedykowane, są jedynie dla rasy polskiej holsztyńsko-fryzyjskiej. Jest to prawda, ale nie do końca. Rzeczywiście wszystkie pozostałe rasy, dla których prowadzone są rodzime programy hodowlane są zbyt mało liczne, by zastosować narzędzia statystyczne wykorzystujące informacje z SNP-ów do szacowania wartości hodowlanych.

⇒ Jednak będące w użyciu macierze do snipowania pozwalają także ustalić cechy kodowane już jedną parą genów. Jest wśród nich kilkanaście chorób genetycznych oraz kilka cech odpowiadających za jakość biologiczną mleka. Odsyłam do zapoznania się z broszurą Laboratorium Genetyki PFHBiPM, która przystępnie informuje o tych zagadnieniach.

W 2021 roku rozpoczęliśmy program: „Badanie częstości występowania wariantu A1 i A2 genu β-kazeiny w populacji czerwonego bydła polskiego”. Program jest realizowany przez PFHBiPM na zlecenie Krajowego Związku Hodowców Czerwonego Bydła Polskiego, który pozyskał środki finansowe z Funduszu Promocji Mleka.

W ramach projektu na terenie całego kraju zostało zgenotypowanych 1000 krów rasy polskiej czerwonej (RP) wpisanych do księgi tej rasy, użytkowanych w kierunku mlecznym, zarówno uczestniczących w programie doskonalenia rasy, jak i w programie ochrony zasobów genetycznych. Wyniki badań udostępnione zostaną hodowcom bydła tej rasy, by mogli wykorzystać je bezpośrednio w swoich gospodarstwach. Populacja bydła polskiego czerwonego zarejestrowana w księgach liczy około 4000 krów, z czego użytkowanych w kierunku mięsno-mlecznym niespełna 3000. Wynika z tego, że jedynie część krów zastała przebadana pod kątem pożądanego genu.

Ponieważ buhaje rasy RP badane są pod kątem tej cechy od ponad 2 lat, będziemy mieli coraz dokładniejszy obraz założeń genetycznych tej rodzimej rasy.

Być może w niedalekiej przyszłości będzie możliwość przebadania reszty populacji. Pozwoliłoby to na stopniowe przekształcanie całej populacji bydła polskiego czerwonego  wpisanego do księgi w populację z korzystniejszym (mniej alergizującym) wariantem genu β-kazeiny. Mogłoby to pomóc znaleźć odpowiednie miejsce na rynku i być atutem tej rasy, a w konsekwencji pozwoliłoby z większym optymizmem patrzeć na jej przyszłość.

Wszystko to dzieje się w konkretnej sytuacji, w jakiej znalazła się cała branża mleczarska:

• z jednej strony coraz silniejsze naciski rozmaitych grup zmierzające do ograniczania hodowli, 
• z drugiej, kolejne wyreżyserowane akcje wskazujące na rzekomą szkodliwość picia mleka. Obserwujemy rozmaite próby reakcji organizacji hodowlanych na trudności z tej pozarolniczej sfery.

Informacje o wariancie zamieszczane są m.in. w katalogach buhajów, a coraz większa ich liczba posiada korzystne założenia A2A2.

Także dane o zgenotypowanych w naszym laboratorium samicach rasy PHF zdają się świadczyć o odpowiedniej reakcji świadomych hodowców: ci, którzy genotypują swoje jałowice, w znaczącym stopniu wybierają również buhaje z wariantem A2A2 β-kazeiny na ojców następnego pokolenia samic w swoim stadzie. W konsekwencji frekwencja korzystniejszych wariantów genów kodujących β-kazeinę jest znacząco wyższa, niż wielkość zakładana dla populacji masowej.