Forum Genetyczne PFHBiPM: ocena jednostopniowa to istotny krok naprzód!

Polska idzie w dobrym kierunku, bo ocena jednostopniowa jest prosta, dokładna, stabilna i dobrze zbadana – podkreślali eksperci podczas Forum Genetycznego zorganizowanego przez PFHBiPM. 

– Tegoroczne forum zatytułowane „Nowoczesne metody oceny wartości hodowlanej” skupia się na innowacyjnych narzędziach i metodach oceny genetycznej, które zmieniają oblicze hodowli bydła na całym świecie. Ocena jednostopniowa jest jednym z przełomowych osiągnięć hodowli bydła mlecznego. Jako hodowcy cieszymy się, że już w kwietniu 2025 r. ocena wartości hodowlanej w Polsce będzie prowadzona według najnowocześniejszej metody, tj. oceny jednostopniowej – zapowiadał Leszek Hądzlik, prezydent PFHBiPM.

Aktualnie ocena jednostopniowa, określana jako metoda jednego kroku – (z ang. single-step) jest wprowadzana w większości liczących się ośrodków hodowlanych na całym świecie. Jej pomysłodawcą jest Polak, tj. prof. Ignacy Misztal, który opracował metodykę metody jednostopniowej w 2009 r. wraz z zespołem badawczym na Uniwersytecie w Georgii w USA. W ramach spotkania, które odbyło się w Sękocinie Starym (woj. mazowieckie) zarówno on, jak również inni naukowcy i specjaliści opisali historię jej wdrażania, korzyści i wpływ, jaki może mieć na kształt hodowli bydła mlecznego w przyszłości.

– Metoda jednostopniowa jest już standardem na świecie. Jest prosta do użycia przy dowolnej ilości danych. Może doprowadzić do bardzo szybkich zmian w różnych cechach – zwracał uwagę prof. Misztal. Jak wspominał temat, którego podjął się przed laty, był dla niego po prostu bardzo ciekawy i nie myślał wówczas o korzyściach, jakie nowa metoda może przynieść sektorowi produkcji mleka, a raczej, że taka jest droga do rozwoju, tj. że trzeba znaleźć metodę, która usprawni i uprości ocenę. I ostatecznie to się to udało. – Jako naukowcy nigdy nie wiemy, do czego doprowadzą nasze badania. Prawdziwa praca naukowa to patrzenie na prawo, lewo i próbowanie różnych rzeczy – komentował autorytet i pionier oceny jednostopniowej podczas Forum Genetycznego PFHBiPM.

Efekty czteroletniej pracy nad wdrażaniem oceny jednostopniowej w Polsce przedstawiał dr hab. Marcin Pszczoła z Centrum Genetycznego PFHBiPM. Wśród najważniejszych korzyści tej metody wymieniał wzrost dokładności oceny, w czym upatruje się istotnego przyspieszenia postępu hodowlanego polskiej populacji bydła. Jak mówił, przykłady dotychczasowego wdrażania metody jednostopniowej w wielu krajach pokazują też, że raz uzyskana wartość hodowlana buhaja jest bardziej stabilna w czasie.

– Do tej pory buhaje, były oceniane najpierw genomowo, a po uzyskaniu danych od córek – konwencjonalnie. W konsekwencji wartość genetyczna bardzo dobrego buhaja z czołówki rankingów mogła okazać się z czasem tylko przeciętna, co mogło powodować u hodowców frustracje. W nowym systemie nie ma tego przejścia, tj. każde zwierzę jest oceniane jedną metodyką i tylko dokładamy nowe informacje – mówił dr hab. Pszczoła. Dodawał, że nowa metoda pozwala również na uzyskanie oceny od większej grupy zwierząt. Ponadto możliwe jest wdrażanie nowych cech do hodowli, a także istnieje szansa wdrożenia oceny dla mniej licznych ras bydła.

– W nowej metodzie w jednym kroku obliczeniowym wykorzystujemy wszystkie źródła informacji, tj. bierzemy pod uwagę informację rodowodową, fenotypową i genomową. To pozwala nam na dokładne oszacowanie wartości hodowlanej i nie ma tu podziału na metodę konwencjonalną i genomową. Każde zwierzę będzie oceniane w systemie jednostopniowym – komentował dr hab. Sebastian Mucha, dyrektor Centrum Genetycznego PFHBiPM.

Jak kwitował, o ile jednak sama ocena jednostopniowa w swojej koncepcji jest prosta, jej wdrożenie nie jest już takie proste. Dlatego bez zaangażowania i wsparcia PFHBiPM, zbudowanie zespołu i wdrożenie projektu w Polsce byłoby niemożliwe. Tymczasem stawiamy istotny krok naprzód! Spotkanie współfinansowano z Funduszu Promocji Mleka.

Pełną relację z Forum Genetycznego PFHBiPM będzie można znaleźć w najnowszym wydaniu Hodowli i Chowu Bydła. Zapraszamy do lektury!