Dobry kierunek…
W niewielkim mieście na Górnym Śląsku od prawie 75 lat istnieje niezbyt duża, lecz prężnie rozwijająca się mleczarnia OSM Bieruń. Aktualnie przetwarza ona ponad 50% mleka ze Śląska i woj. opolskiego.
Oprócz dynamicznego rozwoju asortymentowego i sprzedażowego, spółdzielnia dba przede wszystkim o swoich dostawców mleka. Od 2010 roku realizowany jest wspólnie z PFHBiPM projekt współpracy oparty na zasadzie doradztwa żywieniowego, wykonywanego przez niezależnych doradców. Od początku doradztwa te były adresowane do hodowców – dostawców mleka do OSM Bieruń, którzy są jednocześnie członkami spółdzielni.
Trochę historii…
W programie żywieniowym na Śląsku uczestniczę już od ok 5 lat. Kontynuuję prace, które rozpoczęli żywieniowcy: Tomasz Żorawowicz oraz Piotr Funka. Początkowo było to mniej gospodarstw, ale z czasem lista wydłużyła się do 14. Zaletą tego programu jest to, że może brać w nim udział każde gospodarstwo mleczarni OSM Bieruń, które jest pod oceną użytkowości mlecznej. Częstotliwość wizyt jest raz na 2–3 miesiące lub w zależności od potrzeb. Mleczarnia pokrywa koszty usługi za hodowcę.
Korzyści
Stałe doradztwo żywieniowe przynosi wymierne korzyści zarówno dla hodowców, jak i dla mleczarni. Spółdzielnia otrzymuje produkt o bardzo dobrych parametrach często podyktowanych zmieniającymi się potrzebami rynku. Z drugiej zaś strony jest hodowca, który otrzyma lepszą cenę za lepszej jakości produkt i często większą jego ilość. Jeżeli chodzi o postępy w wydajnościach to w zestawieniu roku 2017 z rokiem 2018 spośród 14 gospodarstw objętych doradztwem aż 11 odnotowało wzrost wydajności. Pozostałe 3 nieznacznie spadły, czego przyczyną mogły być trwające modernizacje lub budowa nowych obór.
Przykłady
Hodowcami, którzy osiągnęli najlepsze wyniki w ciągu kilku lat są państwo Joanna i Andrzej Blacha z miasta Tychy. Wspólnie kontynuują hodowlę po wujku. Stado krów liczy obecnie ok. 30 sztuk. Naszą współpracę rozpoczęliśmy w 2016 roku. Podstawową rzeczą, którą uczynił pan Andrzej, było korzystanie z doradców, osobno od żywienia bydła i osobno od pola – agronoma. Niezmiernie ważna jest także współpraca z lekarzem weterynarii – inseminatorem.
Na przestrzeni lat pan Andrzej zmodernizował i nieco powiększył istniejącą oborę uwięziową, zakupił wóz paszowy, wycinak do kiszonek oraz mieszalnik do pasz treściwych. Zwiększony nacisk położył również na bardzo dobre jakościowo pasze objętościowe – kukurydzę i trawy siane w gruncie ornym. W dawce znajduje się również kiszone młóto browarniane z niedalekiego browaru Tychy. Dawka składa się z PMR-u z niewielkim udziałem paszy treściwej oraz z dosypywaną z ręki pozostałą częścią paszy. W mojej ocenie sukcesem tego hodowcy jest stała współpraca ze specjalistami z wielu dziedzin, przy jednoczesnym dobrym zarządzaniu stadem. Stałe analizy Raportów Wynikowych oraz bieżące korekty dawek pokarmowych przyniosły wymierne efekty w postaci wyraźnego wzrostu wydajności i poprawy zdrowotności oraz skrócenia okresu międzywycieleniowego.
Cecha | I 2016 | I 2017 | I 2018 | I 2019 |
liczba krów ogółem | 15 | 14 | 23 | 27 |
wydajność z obory | 6654 | 7971 | 9078 | 9466 |
wartość komórek somatycznych | 482 | 117 | 201 | 339 |
okres międzywycieleniowy | 433 | 434 | 399 | 391 |
Postęp w dobrostanie
Inny przykładem dostawców mleka do OSM Bieruń są państwo Anna i Marek Żur z miejscowości Chybie. Uczestniczą w programie żywieniowym od samego początku. Wspólnie analizujemy Raporty Wynikowe, badamy kiszonki oraz przeliczamy dawki. Na początku postęp poszedł w stronę oczywiście genetyki (dobór do kojarzeń), potem przełomem był tzw. „zimny wychów” cieląt poza budynkami oraz kojce dla jałówek na luzie.
W końcu przyszła pora na poprawę dobrostanu dla krów, gdy w październiku 2018 roku oddana została do użytku nowa obora. Projekt został opracowany przy współpracy z firmą GEA. Zostały wprowadzone między innymi takie rozwiązania jak:
- zgarniacze obornika,
- legowiska na materacach słomiasto-wapiennych,
- system podgrzewania wody w poidłach (+ dodatkowa cyrkulacja),
- antypoślizgowe posadzki,
- hala udojowa typu rybia ość z poczekalnią,
- dwie grupy laktacyjne, grupa krów zasuszonych i okres fresh,
- oświetlenie na dzień oraz na noc.
Bardzo pozytywnym zjawiskiem po przejściu do nowej obory okazało się zużycie wody. Pan Marek zauważył, że w chłodne dni (poniżej 5 stopni), krowy chętniej i więcej piją wodę, gdy jest ona nieco podgrzana. Krowy bardzo dobrze czują się też w legowiskach ze słomy i wapna.
Państwo Żur dzięki nowemu budynkowi zwiększyli nieco stado, a jednocześnie nakład ciężkiej pracy zmniejszył się. Twierdzą, że współpraca z PFHBiPM umożliwia stałą kontrolę nad poprawnością dawki, zwłaszcza w sytuacjach kiedy zmieniają się parametry pasz objętościowych. Ponadto warto zwracać uwagę na tzw. detale, ponieważ przy wydajnościach rzędu 10 tys. kg mleka mają one ogromne znaczenie. Podsumowując warto zwrócić uwagę na zaangażowanie i wsparcie, jakie wnosi dla dobra swoich dostawców mleczarnia OSM Bieruń. Na dzisiaj jest ona jedyną w Polsce mleczarnią, która wybrała właśnie tę formę współpracy z PFHBiPM.
zdjęcia: R. Lesiakowski, B. Zielonka