Determinatory jakości pasz

Pasze zebrane z tego samego pola w ciągu tego samego roku mogą mieć bardzo różny skład, na co wpływ mają warunki środowiskowe i czas koszenia.

Pasze niskiej jakości mają mniej dostępnych składników odżywczych, dlatego wymagają dodania większych ilości suplementów.

Niskiej jakości pasze mogą predysponować samice w ciąży lub karmiące do lipidozy wątrobowej lub spowolnienia tempa wzrostu u rosnących zwierząt.

Pasze uzupełniające są często oparte na ziarnach zbóż, a ich nadmierne spożycie może zwiększać ryzyko zaburzeń trawiennych i kwasicy.

Do oceny zawartości składników odżywczych i dostępności pasz stosuje się różnorodne biologiczne, chemiczne, enzymatyczne i inne wyrafinowane metody analityczne. Metody chemiczne mogą bezpośrednio mierzyć ilości związków związanych z niezbędnym składnikiem odżywczym; jednak nie mówią nam nic o dostępności. Biologiczne, enzymatyczne i inne zaawansowane metody zapewniają bardziej odżywczą perspektywę analizy pasz; w ten sposób pomagając nam lepiej zrozumieć, w jaki sposób zwierzę będzie oddziaływać z karmą. Potrzebne są dodatkowe informacje, aby rutynowo stosować te techniki analityczne do karmienia przeżuwaczy.

Najbardziej praktycznym podejściem do analizy pasz jest skład chemiczny – bezpośrednie oznaczanie wilgotności, ekstraktu eterowego (tłuszczu), popiołu (minerału), azotu (białka surowego) i frakcji włókna. Chociaż analiza chemii na mokro jest uważana za „złoty standard” w testowaniu pasz, potrzebne były prostsze i tańsze metody o krótszym czasie uzyskania wyniku. Nowe postępy technologiczne przyniosły szybką, tańszą technikę analityczną określaną jako spektroskopia w bliskiej podczerwieni (NIR). Ogólnie rzecz biorąc, analiza NIR ma wysoką dokładność pomiaru surowego białka i frakcji błonnika w porównaniu do chemii na mokro, ale jest mniej dokładna w pomiarze zawartości minerałów w paszach. Wiele certyfikowanych laboratoriów analizy pasz jest w stanie przeprowadzić chemię na mokro, analizy NIR lub obie te metody. Certyfikowane laboratoria analizy pasz na całym świecie można znaleźć na stronie internetowej National Forage Testing Association. Ta strona zawiera również informacje na temat pobierania reprezentatywnej próbki paszy do analizy. Podstawowe testy do oceny jakości paszy opisane poniżej mogą być określone przez większość laboratoriów kosztem od 50 do 120 zł w zależności od zastosowanej metodologii (chemia mokra vs. NIR) i liczby przeprowadzonych testów.

Determinanty jakości paszy

Jakość paszy odzwierciedla zdolność danej paszy do zaspokojenia potrzeb żywieniowych zwierzęcia przeżuwającego-krowy.

Zawartość włókna paszowego jest głównym czynnikiem ograniczającym wysokie spożycie i dostępność składników odżywczych.

W stosunku do oceny jakości paszy ocena zawartości włókna surowego jest najlepszą metodą, chociaż dodatkowe testy na zawartość białka i wilgoci mogą pomóc w dalszym scharakteryzowaniu paszy. Poniżej znajdują się krótkie opisy testów analizy paszy i ich interpretacja w odniesieniu do jakości paszy.

• Sucha masa (SM); Dry Matter (DM)
  Suchą masę definiuje się jako część wilgoci składnika paszowego lub dawki pokarmowej. Suma zawartości wilgoci i suchej masy paszy w procentach ogółem zawsze będzie równa 100. Sucha masa zawiera niezbędne składniki odżywcze w danym składniku paszowym lub paszy.
  
  Pasze, a tym samym dawki pokarmowe, różnią się znacznie pod względem wilgotności:
  – Pasze płynne mają wilgotność między 75 a 90% (10–25% DM).
  – Suszone pasze zwykle mają mniej niż 15% wilgoci (> 85% DM).
  
  Zawartość wilgoci lub suchej masy w paszy określa się ogrzewając zważoną próbkę paszy w konwekcyjnym piecu suszącym, aż do osiągnięcia stałej masy (24–48 godzin). Sucha masa jest wyrażana jako stosunek do pierwotnej masy próbki (wilgotność + DM) lub przeliczana na procent.
  
  Na przykład próbka paszowa waży 150 g na mokro i 50 g na sucho. Stosunek DM wyniósłby 0,33 (50/150) i procent 33,3% DM (50/150 x 100). Wilgotność tego surowca wynosiłaby 66,7% (100–33,3 lub [150–50] / 150 x 100).
  
  Dlaczego znajomość zawartości wilgoci jest ważna?
  Jednym ważnym aspektem jest nasza zdolność do porównywania zawartości składników odżywczych w różnych paszach na równych zasadach. Zawartość składników odżywczych w paszy można określić na podstawie „jak podano” (AF świeża masa) lub suchej masy (DM bez wilgoci). Intuicyjnie zawartość składników odżywczych będzie zawsze wyższa w przypadku DM w porównaniu z podstawą AF dla każdej paszy.
  
  Pasze o większej zawartości wody (tj. pastwiskach) będą miały znacznie niższą zawartość składników odżywczych niż suche siano w porównaniu z karmą w stanie świeżym. Pastwisko ma znacznie niższą zawartość składników odżywczych na podstawie AF; jednak po skorygowaniu o zawartość wody zarówno pastwisko, jak i siano mają jednakową zawartość składników odżywczych. Aby odpowiednio porównać te dwa pasze równomiernie, zawartość składników odżywczych należy przekonwertować na bazę DM. Oznaczanie wilgotności paszy ułatwia również obliczenia i monitorowanie spożycia DM u zwierząt. Na koniec można zastosować oznaczenia DM, aby ocenić, czy zawartość wilgoci w karmie mieści się w oczekiwanych zakresach. W przypadku siana lub suchej paszy zawartość wilgoci nie powinna przekraczać 15%, ponieważ ta ilość wilgoci ogranicza wzrost pleśni.

• Włókno
  System analizy detergentowy służy do scharakteryzowania zawartości włókna lub całkowitej ściany komórkowej paszy. Ta część próbki paszy lub paszy nierozpuszczalnej w neutralnym detergencie jest nazywana neutralnym włóknem detergentowym (NDF), zawiera podstawowe składniki ściany komórkowej rośliny, a mianowicie hemicelulozę, celulozę i ligninę. Wraz ze wzrostem produkcji ściany komórkowej, co ma miejsce w postępie dojrzałości roślin, zawartość NDF wzrośnie.
  
  Gdy zawartość NDF w paszy wzrasta, spożycie suchej masy będzie się zmniejszać, a aktywność żucia wzrośnie. W ramach danej paszy NDF stanowi dobrą miarę jakości paszy i dojrzałości roślin.
  W przypadku roślin strączkowych zawartość NDF:
  – poniżej 40% będzie uważana za dobrą jakość,
  – a powyżej 50% za słabą.
  
  W przypadku pasz trawiastych NDF:
  – <50% uznaje się za wysoką,
  – a > 60% za niską jakość.
  
  Inną miarą włókna jest kwasowe włókno detergentowe (ADF), podzbiór NDF. Kwasowe włókno detergentowe zawiera słabo przyswajalne składniki ściany komórkowej, a mianowicie celulozę, ligninę i inne bardzo odporne substancje. Ze względu na swój charakter ADF jest często wykorzystywany do przewidywania zawartości energetycznej pasz.
  Podobnie jak NDF, ADF jest dobrym wskaźnikiem jakości paszy:
  – wyższe wartości sugerują paszę niższej jakości.
  
  Celem byłoby mieć <35% ADF w roślinach strączkowych lub trawach.

• Białko surowe (CP)
  Zawartość białka paszowego jest często uważana za dobry wyznacznik jakości. W rzeczywistości białka nie można bezpośrednio zmierzyć, szacuje się je na podstawie zawartości azotu w próbce paszowej (N). Średnio wszystkie białka biologiczne zawierają 16% N, dlatego zawartość białka szacuje się poprzez pomnożenie N% przez 6,25 (6,25 = 1) 0,16). Zatem surowe białko nie rozróżnia N w próbkach paszowych pochodzących od prawdziwego białka lub innych niebiałkowych związków azotowych (NPN), ani nie rozróżnia białka dostępnego i niedostępnego. Chociaż podniesiono kwestie dotyczące stosowania surowego białka jako miary paszowej, nadal jest powszechnie stosowaną miarą jakości paszy.
  
  Zawartość białka surowego różni się w zależności od paszy, ale w paszy wyższa zawartość białka zwykle wiąże się z wyższą jakością.
  
  W miarę dojrzewania pasz ich surowe białko rozcieńcza się wraz ze wzrostem zawartości błonnika. Praktyki nawożenia pasz mogą zmienić ten związek, sugerując, że surowe białko nie powinno być stosowane wyłącznie jako kryterium jakości bez oceny zawartości włókna.

• Energia 
  Zawartość energii jest często wykorzystywana do porównywania pasz i oceny jakości. Zawartość energii w paszy nie jest mierzona bezpośrednio jak inne składniki odżywcze, ale uzyskiwana za pomocą równań regresji. Tradycyjnie ADF sam lub z CP stosowano do przewidywania wartości energetycznej różnych pasz. Większość laboratoriów podaje wartości energii paszy na podstawie równań, zgłaszając wartości całkowitych strawnych składników pokarmowych (TDN) i wartości energii netto (NE). Pytanie brzmi, w jaki sposób mają zastosowanie te przewidywane wartości dla przeżuwaczy? Wartości TDN dla bydła są najlepszym oszacowaniem, jakie mamy i powinny racjonalnie odzwierciedlać energię paszy.
  
  Duża część węglowodanów paszowych, szczególnie tych związanych z wyższą strawnością i glukozą nie są mierzone. Neutralna detergentowa rozpuszczalna węglowodanowa frakcja paszy jest nazywana węglowodanami niewłóknistymi (NFC). Ta frakcja nie jest mierzona bezpośrednio, ale określana przez różnicę. Z natury wszystkie błędy laboratoryjnych metod analitycznych związane z innymi frakcjami paszowymi zostaną zestawione we frakcję NFC. Chociaż NFC jest podatny na błędy, stanowi bardzo dostępną część paszy i jako taka pozytywnie wpływa na ocenę jakości paszy. Niedawno niektóre laboratoria zaoferowały analizę enzymatyczną zawartości skrobi paszowej; pomagając w dalszym zdefiniowaniu bardziej przyswajalnej części NFC, zwanej węglowodanami niestrukturalnymi (NSC).