Buhaje do krycia naturalnego – zanim kupisz sprawdź!

Zgodnie z definicją rozród to kontrolowane rozmnażanie zwierząt (USTAWA z dnia 10 grudnia 2020 r. o organizacji hodowli i rozrodzie zwierząt gospodarskich). Jeśli chodzi o buhaje to w rozrodzie mogą być użytkowane tylko buhaje czystorasowe wpisane do ksiąg hodowlanych. Dla buhajów przeznaczonych do inseminacji warunki dopuszczenia buhaja do rozrodu w Polsce, jak i na świecie są podobne określone w Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/1012, natomiast dla buhajów do krycia naturalnego regulują to głównie programy hodowlane dla rasy w danym kraju.

W stadach objętych oceną wartości użytkowej bydła, rozmnażanie musi przebiegać w sposób kontrolowany. Powszechnie znaną metodą kontrolowanego rozmnażania jest inseminacja. Jest ona stosowana u bydła od 1946 roku. Ma ona szereg zalet, a najważniejsze to szybkie uzyskanie postępu genetycznego dzięki nieograniczonej możliwości wykorzystania najlepszych rozpłodników z oszacowaną wartością hodowlaną oraz ochrona stada przed chorobami krycia. Pomimo, że inseminacja jest powszechnie stosowana i doceniana przez hodowców, to w rozrodzie bydła dopuszczony jest również rozród naturalny, buhajem użytkowanym tylko na potrzeby własnego stada.

W kryciu naturalnym można używać buhajów wpisanych do sekcji głównej księgi hodowlanej prowadzonej dla odpowiedniej rasy. Według programów hodowlanych realizowanych przez PFHBiPM wszystkie buhaje wpisywane do ksiąg  muszą mieć również potwierdzone pochodzenie po parze rodzicielskiej. To samo dotyczy buhajów żywych z importu, jeżeli będą wykorzystywane w rozrodzie we własnym stadzie. Pamiętać o tym powinni hodowcy zainteresowani kupnem żywego buhaja czystorasowego pochodzącego z zagranicy. Nie kupujmy przysłowiowego kota w worku! Zadbajmy przed dokonaniem transakcji o kompletną dokumentację hodowlaną dla takiego rozpłodnika. Aby buhaj pochodzący z importu mógł zostać wpisany do księgi hodowlanej, musi posiadać świadectwo zootechniczne zgodne ze wzorem określonym przez Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE)2020/602. Istotne jest także, aby do świadectwa zootechnicznego był załączony wynik badania jego markerów DNA (STR lub SNP) wraz z potwierdzeniem pochodzenia po parze rodzicielskiej. Należy o to specjalnie poprosić sprzedającego, ponieważ obowiązek załączania wyniku badań DNA do świadectwa zootechnicznego dotyczy tylko materiału biologicznego (nasienie, zarodki). Nie jest więc obligatoryjny dla żywych zwierząt w handlu. Jeśli pochodzenie buhaja zostało wykonane zagranicą w oparciu o markery SNP, należy zadbać, aby zostały one przesłane do nabywcy w Polsce również w wersji elektronicznej. Posiadanie testu DNA buhaja jest bardzo istotne pod kątem weryfikacji pochodzenia potomstwa po takim rozpłodniku.

Najlepszą i zalecaną przez nas formą rozrodu jest inseminacja. Jednak jeśli pomimo tego hodowca decyduje się na zakup buhaja z przeznaczeniem do krycia naturalnego, to warto zadbać o wszystkie sprawy formalne. Tylko po buhajach wpisanych do ksiąg pokrycia są zapisywane w systemie teleinformatycznym PFHBiPM, a jest to niezbędne, aby urodzone potomstwo miało zarejestrowane pochodzenie.