Krowa nie bodzie – czyli kilka słów o bezpiecznej hodowli | cz. 4.

W naszym cyklu przechodzimy do ostatniego zagadnienia związanego z zagrożeniami chemicznymi, dziś zostanie omówiona tematyka związana z niebezpieczeństwem ze strony odorów.

Co to są odory to w dużym skrócie substancje odorotwórcze, złowonne, smrodliwe wpływające negatywnie na stan środowiska i samopoczucie człowieka.

Hodowla zwierząt generuje do środowiska bardzo duże ilości szkodliwych związków chemicznych pod postacią:

• Gazów;
• Ścieków;
• Pyłów;
• Bakterii;
• Grzybów.

Poniżej przedstawiamy tylko kilka związków złowonnych powstających w procesie hodowli zwierząt oraz ich negatywny wpływ na ciało ludzkie.

• Siarkowodór (sulfan) – gaz bardzo toksyczny, niebezpieczny dla środowiska i człowieka. Poraża organizm przez drogi oddechowe i błony śluzowe. Wywołuje odczucie nieprzyjemnej woni zgniłych jaj, łzawienie, kaszel, upośledzenie węchu, ból i zawroty głowy, mdłości, stan pobudzenia psychoruchowego. Dłuższa ekspozycja może wywołać obrzęk płuc, a w bardzo dużych stężeniach utratę przytomności z zaburzeniami oddechu i pracy serca prowadzącymi do zejścia śmiertelnego.
• Disiarczek dimetylu – ciecz łatwo przechodząca w stan lotny, szkodliwa i drażniąca. Do organizmu przenika przez drogi oddechowe i skórę. Wywołuje kaszel, łzawienie i podrażnienie spojówek oczu, alergiczne zapalenie skóry, ból w przełyku.
• Etanotiol (merkaptan etylowy) – substancja lotna o bardzo nieprzyjemnym zapachu, szkodliwa dla człowieka i środowiska. Działa drażniąco na organizm przez drogi oddechowe, śluzówki i skórę. Pary wywołują łzawienie, ból oczu, kaszel, ból głowy, zaburzenia oddechowe, depresję o podłożu nerwicowym.
• Etyloamina – substancja o silnym działaniu drażniącym, w postaci pary działa szkodliwie na drogi oddechowe i śluzówki oczu oraz gardła. Powoduje łzawienie i pieczenie spojówek, kaszel, kichanie, uczucie duszności. Podrażnia skórę.
• Dimetyloamina – substancja szkodliwa i żrąca. W postaci par wchłania się przez drogi oddechowe, śluzówki i skórę. Powoduje łzawienie, przekrwienie i ból oczu, obrzęk rogówki z zaburzeniami widzenia, silny i uporczywy kaszel, ból w klatce piersiowej z uczuciem duszenia się i zawrotami głowy. Przy dłuższej ekspozycji może wystąpić chrypka, trudności w mówieniu, duszność i obrzęk płuc lub toksyczne zapalenie płuc, a także podrażnienie skóry.
• Amoniak – substancja toksyczna, drażniąca i żrąca, niebezpieczna dla człowieka, zwierząt hodowlanych i środowiska. Wchłania się przez drogi oddechowe w postaci gazu i par. Wywołuje ból i łzawienie oczu, zaczerwienienie spojówek, obrzęk powiek, owrzodzenie rogówki, czasem martwicę gałki ocznej, ślepotę, a w przypadku dróg oddechowych kaszel, ból gardła, chrypkę, duszność. Kontakt skóry z gazem lub parą, powoduje jej podrażnienie z możliwym wystąpieniem owrzodzeń. Skażenie oczu gazem lub parą wywołuje ból gałki ocznej i ostry stan zapalny. Związek ten powoduje korozję części maszyn i urządzeń gospodarczych, niszczy także pomieszczenia inwentarskie.
• Aldehyd octowy – substancja szkodliwa, drażniąca oraz rakotwórcza. W postaci par powoduje ból i zaczerwienienie spojówek oczu, uczucie pieczenia w gardle i kaszel. Przy większych stężeniach może wystąpić duszność lub obrzęk płuc. Kontakt par ze skórą wywołuje jej zaczerwienienie. Przy zatruciu przewlekłym mogą wystąpić objawy zapalenia górnych dróg oddechowych i jamy ustnej. Następstwem takiego narażenia może być nowotwór oskrzeli.

W zakresie dobrych praktyk rolniczych w kwestii usuwania substancji złowonnych istotne miejsce ma poprawa warunków hodowli zwierząt. Jednym z kierunków takiego działania jest obniżenie lub wyeliminowanie emisji odorów, a tym samym doprowadzenie do poprawy warunków bytowania zwierząt i człowieka. Aby osiągnąć ten cel należy działać wieloetapowo, np. przez:

1. tworzenie stanowisk dla zwierząt zapewniających odpowiedni mikroklimat, dobre przewietrzanie pomieszczeń, utrzymywanie właściwej temperatury i wilgotności powietrza;
2. utrzymywanie na wysokim poziomie warunków higienicznych w budynkach inwentarskich;
3. utrzymywanie we właściwym stanie wentylacji naturalnej i mechanicznej, urządzeń do dawkowania wody, soli, paszy, usuwania obornika, guana, gnojowicy i innych nieczystości;
4. magazynowanie nawozów naturalnych na specjalnych zbrojonych płytach betonowych ze szczelnym systemem gromadzenia odcieków, usytuowanych z dala od stref wodonośnych;
5. dokonywanie obróbki odchodów zwierzęcych przed ich aplikacją na pola, w tym odzyskiwanie energii (biogazu) z nawozu, redukcję emisji odorów w czasie magazynowania i/lub aplikacji, obniżenie zawartości azotu w nawozie w celu zapobiegania zanieczyszczeniu wód i powietrza oraz organizowanie bezpiecznego przewozu nawozów na pola lub do innych miejsc.

Kolejny sposób zapobiegania emisji odorów ze zmagazynowanych nawozów w postaci pryzm i zbiorników polega na ograniczaniu przestrzeni występowania odorów przez przewietrzanie pryzm nawozowych, hermetyzację zbiorników magazynowych nawozów ciekłych naturalnych, sorpcji gazów złowonnych na filtrach węglowych i złożach nieorganicznych, dezodoryzacji powietrza lub gazów w systemach wentylacyjnych przed ich odprowadzeniem do atmosfery.

Dzisiejszy tekst kończy cykl związany z zagrożeniami chemicznymi. Zapraszamy do naszych kolejnych publikacji.