Dermatitist Digitalis (DD) – nowa cecha zdrowotności racic

Od dziś do rutynowej oceny wartości hodowlanej wchodzi nowa cecha dermatitist digitalis (DD). Jest to pierwsza z cech zdrowotności racic w Polsce, która otrzyma ocenę wartości hodowlanej. Ocena wartości użytkowej i ocena wartości hodowlanej w całości jest prowadzona przez Polską Federację Hodowców Bydła i Producentów Mleka w ramach projektu “CGen korekcja”.

Do projektu przyłączyli się hodowcy oraz korektorzy racic, którzy chcieli zaangażować się w gromadzenie danych o zdrowiu racic. Informacje te korektorzy rejestrowali w aplikacji “CGen korekcja” w trakcie wykonywania rutynowych korekcji. W ramach projektu zgromadzono blisko 300 tys. finalnych rekordów, pochodzących z 370 stad, które przyłączyły się w ciągu 7 lat trwania projektu. Ocena dla dermatitis digitalis jest prowadzona w oparciu o nową metodykę szacowania wartości hodowlanej - metodę jednostopniową. W ramach tej metody do oceny wartości hodowlanej włącza się jednocześnie informację fenotypową, rodowodową i genomową. Pozwala to na wykorzystanie pełnej dostępnej dla zwierzęcia informacji, co przekłada się na większą dokładność uzyskiwanych wyników poprzez wykorzystanie wszystkich powiązań rodowodowych i genomowych pomiędzy zwierzętami.

Oszacowano wartości hodowlane dla buhajów i samic. W pierwszej kolejności, jak w przypadku pozostałych cech i indeksów, opublikowane zostały wyniki dla buhajów. W związku z jednoczesnym wprowadzeniem nowej cechy do rutynowej oceny oraz zastosowaniem nowej metody szacowania wartości hodowlanej postanowiono podnieść próg dokładności i opublikować jedynie wyniki o najwyższej wiarygodności. Na stronie Centrum Genetycznego i Instytutu Zootechniki PIB widoczne będą wyniki oceny wartości hodowlanej buhajów, dla których dokładność wynosi co najmniej 0,35. W związku z tym mimo, iż w ocenie wartości hodowlanej uczestniczyło 51 775 buhajów nie dla wszystkich udostępnione zostaną wyniki dla DD. W związku z powyższym jeśli w karcie buhaja będzie brakować wyniku dla DD, oznacza to niespełnienie narzuconego kryterium dokładności. Kryterium dokładności w odniesieniu do oficjalnych wyników oceny zostanie utrzymane jedynie w ciągu dwóch pierwszych sezonów publikacji (kwiecień oraz sierpień). Jest to czas potrzebny na monitorowanie zmian wyników oceny wartości hodowlanej buhajów pomiędzy sezonami. Dodatkowo hodowcy będą mogli oswoić się z oceną dla nowej cechy w oparciu o wyniki o wysokiej wiarygodności przed wykorzystywaniem ich w pracy hodowlanej na szerszą skalę.

Dokładność oceny oznacza na ile oszacowana wartość hodowlana jest skutecznym przybliżeniem wartości genów osobnika, które później może przekazać na potomstwo, czyli jak wiarygodne są wyniki, które widzi hodowca w karcie. Im dokładność jest wyższa tym zwierzę oceniono z wyższą wiarygodnością. A więc wyniki wartości hodowlanej są bardziej stabilne w czasie. Zwierzęta z niską dokładnością, zwykle charakteryzują się znacznie większą zmiennością wyników pomiędzy sezonami oceny. Należy przypomnieć, z czego wynika dokładność oceny. W przypadku buhajów ocenionych na córkach wynika ona z liczby córek i innych krewnych bocznych, u których zarejestrowana była cecha. W przypadku buhajów ocenionych tylko na podstawie genotypu wynika, z powiązań genetycznych buhaja z populacją referencyjną użytą do oceny genomowej. W przypadku dermatitis digitalis, składa się ona z krów, u których zarejestrowano genotyp i fenotyp. Im wyższe jest spokrewnienie buhaja z populacją referencyjną tym jego dokładność oceny jest wyższa. Im niższa jest ta relacja tym oszacowana wartość hodowlana będzie mniej wiarygodna.

Publikując ocenę wartości hodowlanej buhajów z dokładnością co najmniej 0,35, chcemy w pierwszej kolejności wskazać te buhaje, u których ocena wartości hodowlanej dla dermatitis digitalis jest najbardziej wiarygodna. Kryteria dotyczące dokładności oceny są szczególnie ważne w przypadku cech o stosunkowo niskiej odziedziczalności oraz relatywnie małej populacji referencyjnej i ograniczonym dostępnie do puli fenotypów. W tym miejscu należy przypomnieć, że zdrowotność racic nie jest rejestrowana we wszystkich stadach objętych oceną wartości użytkowej.

W grudniu 2024 planowane jest pełne wdrożenie systemu oceny jednostopniowej dla wszystkich cech, które do tej pory były objęte oceną wartości hodowlanej. Wtedy zniesione zostanie kryterium dotyczące dokładności oceny DD i wszystkie oceniane zwierzęta niezależnie od poziomu dokładności zyskają informację o wartości hodowlanej dla DD. Kolejnym ważnym etapem na drodze do pełnego wykorzystania oceny dla DD będzie włączenie tej cechy do krajowych indeksów selekcyjnych co umożliwi skuteczną selekcję w kierunku poprawy tej cechy.