PFHBiPM
Aktualności

Niedoceniona słoma

Zbigniew Wróblewski | | Doradztwo żywieniowe

Niedobory pasz objętościowych w dawkach pokarmowych, można uzupełnić dobrej jakości słomą zbożową. Możemy wówczas zastosować zabiegi uszlachetniające, które poprawią  jej smakowitość, co zwiększy jej pobranie i wartość pokarmowej   

Cel:

  • poprawa strawności,
  • zwiększenie koncentracji energii,
  • zmniejszenie wartości wypełnieniowej.

Słoma zbożowa zawiera dość dużo składników odżywczych, ale ze względu na zdrewniałe błony komórkowe, w małym stopniu wykorzystywana jest przez bydło.
⇒ Krowy trawią słomę w 40–50%.

O przydatności słomy do celów paszowych decydują także inne czynniki:

  • gatunek rośliny,
  • wielkość nawożenia organiczno-mineralnego,
  • stopień zanieczyszczenia chwastami,
  • sposób zbioru
  • stan pogody w czasie żniw.

Ze względu na mniejsze zdrewnienie, a przez to większą przyswajalność – najlepszą słomą paszową jest słoma zbóż jarych. Właściwości fizjologiczne słomy zależą jednak od gatunku rośliny.

  • Słomy żytnia, pszenna i jęczmienna posiadają działanie zatwardzające.
  • Słoma owsiana natomiast wykazuje właściwości rozwalniające.

Słoma przeznaczana na cele paszowe nie może być:

  • spleśniała,
  • brudna,
  • stęchła,
  • nadmiernie wilgotna,
  • porażona grzybami
  • czy też mocno pocięta przez gryzonie.

⇒ Każdy z tych czynników obniża w dużym stopniu jej wartość pokarmową i może być przyczyną chorób zwierząt.

Należy zacząć od sporządzenia bilansu pasz (preliminarz pasz) i zestawić go ze strukturą stada, a następnie podjąć decyzję o przeznaczeniu pasz. Kiszonki dobrej jakości trzeba przeznaczyć w pierwszej kolejności dla krów mlecznych, następnie dla młodzieży. W zależności od sytuacji paszowej gospodarstwa, słoma jako komponent w dawce pokarmowej stanowić może mniejszy lub większy udział. Jednak długotrwałe jej skarmianie w dużych ilościach prowadzi do zaburzeń rozwojowych, szczególnie u osobników młodych. Słoma zbożowa w całej postaci jest z reguły niechętnie wyjadana przez bydło. W celu poprawy strawności i smakowitości stosuje się różne metody uszlachetniania, dzięki którym wzrasta także jej wartość pokarmowa o 1,5–2,5 raza.

 
Uszlachetnianie

– polega na rozmiękczeniu zdrewniałych błon komórkowych, przez co staje się ona bardziej dostępna dla bakterii. Efekt taki uzyskuje się w wyniku:

  • moczenia,
  • zaparzania,
  • parowania,
  • drożdżowania,
  • amoniakowania,
  • melasowania,
  • wapnowania,
  • kiszenia.

W praktyce, najczęściej stosowaną metodą jest moczenie słomy w wodnym roztworze soli.
► Sieczkę (2,5–3,0 cm) w ilości 100 kg należy zalać ciepłym roztworem soli (ok. 100 l ciepłej wody +1 kg soli),
► dokładnie wymieszać, ubić.
► Po upływie 12–24 godzin sieczkę moczoną można zadawać bydłu 2 razy dziennie, do woli.
⇒ Dodatek (5–10%) okopowych, śruty zbożowej lub otrąb (2–5% ), znacznie poprawia jej smakowitość.

Na uwagę zasługuje także stosowanie słomy przy zakiszaniu wysłodków buraczanych. Dodatek sieczki powinien wynosić od 10–15% w stosunku do ciężaru zakiszanego materiału.

 

Ługowanie i mocznikowanie słomy

– czyli traktowanie jej wodorotlenkiem sodu i roztworem mocznika.
► Słoma namaczana jest w 1–1,5% roztworze wodorotlenku sodu przez 1–2 godzin,
► po czym odsączona dojrzewa.

Podobny efekt można uzyskać poprzez macerację słomy w mleku wapiennym, która trwa dobę. Tak przygotowana może być bezpośrednio przeznaczona do skarmiania.

  • moczenie słomy  1–2 godziny
  • roztwór NaOH i mocznika 
  • dojrzewanie – 22h
  • energia +90%
  • białko do 20% SM
  • smakowitość +100%

 

Amoniakowanie słomy

– wprowadzeniu płynnego amoniaku (30 kg na toną słomy) do pryzmy ze słomą, która musi być szczelnie okryta folią. Następnie zachodzi proces dojrzewania, który trwa od 4–8 tygodni w zależności od pory roku (latem krócej).

  • w rękawach, balotach, pryzmie
  • 3–3,5% amoniaku
  • dojrzewanie – 4–8 tygodni
  • białko ogólne – 3,5% do 10–11%
  • energia – 0.3 do  0,55–0,60 JPM
  • smakowitość +100% 
Metoda Strawność % PobraniePobranie energii Przyrost
Nierozdrobniona45100100100 (476 g)
Sieczka4510710697
Granulowanie43138136121
Mokra + 4% mocznika53145168153
Sieczka + 3% amoniaku53119148154
Sieczka + mocz 1:15292106
Sieczka + 5% NaOH59118153135
Granulowana + 2% NaOH59192244188

 

W żywieniu bydła skarmianie większej ilości słomy zbożowej wymaga uzupełnienia niedoboru białka w dawce pokarmowej. Może ono pochodzić ze śrut poekstrakcyjnych: sojowej czy rzepakowej. Bardzo dobrze słoma komponuje się także z odpadami przemysłu rolno-spożywczego, młótem browarnianym czy wywarem gorzelnianym.

MetodaDostępnośćNiebezp. człowiek Wpływ temp.WyposażenieKosztyEfekt
NaOHdużedużyniewysokiebardzo duży
CaOH +/-umiark.dużynieniskiemniej niż NaOH
Amoniakdużedużytakdużemniej niż NaOH
Mocznik +małedużynieniskiemniej niż NaOH
Mocz -/+prawo paszowedużynieniskiemniej niż NaOH


⇒ Więcej informacji u doradcy żywieniowego PFHBiPM: